[spartan-troy]

harekeleme işi,belki irab noktasında yapılabilecel muhtemel hataların önüne geçebilmişti;ancak arap olmayan unsurlar için "be","te" ,"se",,"cim" ,"ha," "fe", ve "kaf" gibi şekil itibariyle birbirine benzeyen harfleri ayırt ederek sağlıklı bir şekilde okumada yine de zorluklar vardı.Bundan dolayı söz konusu harfler,eğer bir takım alametlerle birbirinden ayırt edilmezse,hatalı okumaların devam edeceği muhakkaktı.İşte bu konuda ki eksikliği ilk olarak sezende ,Irak valisi Haccac b.yusuf olmuştur.Bunun önüne geçebilmek için; Nasr ya da Ya'mer ,kur'an'ın kıraatine göre ikinci bir meselenin çözümü olarak;harfleri birbirinden ayırma işlemini yapan noktalar konulmuştu,buna i'cam deniliyor.

Tabii bu durumda hareke yerine konan noktalarla harfleri birbirinden ayırma fonksiyonu taşıyan noktaların karışmaması için de tedbir almak gerekiyordu.Tabi bu önlemler; değişik mushaflarda mürkkep yöntemiyle başladı ve en son şekliyle Halil b.Ahmed bugun kü okunan sistemi geliştirmiştir.


Hareke ve nokta konulmasından sonra da Kur'an'a yönelik bir takım faaliyetler devam etmiştir.Bu faaliyetlerden biri de ,ayetlerin sonlarına konulan duraklardır.Bu duraklar ilk önce daire meyilli çizgilerden oluşurken,daha sonraları daire şeklinde gösterilmiştir ve zamanla gül şeklini *almıştı.


Hicri altıncı asra gelindiği zamanda Muhammed b.Tayfur essecavendi tarafından Kur'an'a ,manası göz önünde bulundurularak geliştirilen ve adına "secavend" denilen bir takım işaretler konulmuştur.Bunlardan başka süre ve cüz başlıkları ,hizip ve secde işaretleri ihtiyaca binaen kua'a resmedilmiştir.

Tüm yapılan bu çalışmalar,vahyin hatasız ve net olarak manasını anlamakta etkili olmuştur ve asla vahyin manasına zarar getirici hiç bir işaret yada usul tarzı konulmamıştır.

bkz:// ez-zerkani,Menahil,I,409
osman keskioğlu,Kur'an Tarihi,s.268