Sophia,Şekina ve Sekine
SOPHİA
Gnostisizmde gerçek tanrı ''yaratıcı'' değildir..Var oluş,olağan bir şekilde gerçekleşir..Tanrıdan sudur eden ilk varlık,tanrının eşi/kızı diye de algılayabileceğimiz,tanrısal bilgeliği temsil eden Sophia'dır..Sophia,Dünya'yı yaratan yaratıcı tanrı/varlık/yaratık Laldaboath veya Demiurge'yi yaratmıştır..Bu Demiurge veya Laldaboath,kendisinin gerçek tanrı olduğunu söyler ama öyle değildir işte..Tanrıça Sophia'yı,gerçek tanrı ile sahte tanrı arasında bir bağlantı olarakta görebiliriz..
Gnostisizmde evren;güneş,ay ve görünen 5 gezegenden oluşuyor..Bu 7 katın üstünde,bir de 8.kat vardır ve burası tanrıça Sophia'nın evidir..Mezopotamyadaki ziguratların 7 katlı olması veya Kabe'nin etrafında 7 defa dönülmesi,bu anlayışla/inançla ilgilidir..Mesela sufi İbni Arabi,Kabe'yi tavaf ederken Sophia'yı gördüğünü söylemiştir..Tabi burada Sophia'yı görmeyi,gerçek tanrının bilgeliğine ulaşmak veya inisiye olmak,olarak anlamak gerekir..
ŞEKİNA
Yahudi mistisizminde ya da kabalada ''şekina'',ibranice ikamet etmek ya da çadır kurmak anlamına gelen ''şakan'' kelimesinden türemiştir..Şekina,tanrının yeryüzündeki mevcudiyeti olarak görülür..Kimilerine göre şekina,Kudüs'te tapınak tepesinde yaşamakta,kimilerine göre de tapınağın yıkımı sonrasında Dünya'nın geri kalanında yaşama alanına sahip olmuştur..Şekina tanrının dişi yönüdür,kutsal ruhtur..İlk kabalacı metinlerden biri olan Bahir,Şekina'yı gnostik Sophia ile özdeşleştirmiştir..
SEKİNE
Kuran'a göre Allah,elçisinin ve müminlerin üzerine Sekine'sini indirmiş..(48-26 ve 9-26)
Hadislerde ise,İbrahim'e Sekine'nin yolda arkadaşlık ettiği,Kabe'nin tavaf edilmesi sırasında Kabe'nin üzerinde Sekine'nin görüleceği,Sekine'nin bir bulut gibi olduğu ve konuştuğu belirtilir..
İbni Arabi'nin Kabe üzerinde Sophia'yı görmesi ve hadislerde Kabe üzerinde Sekine'nin görüleceğinden bahsedilmesi,Kabe'yi ''tanrıçanın evi'' yapar ama aynı zamanda Kabe'yi,Şekina'nın yaşam bulduğu ''sinagog'' olarakta görebiliriz..
Gnostisizmde 7 kat göğün üzerinde bulunan tanrıçanın evi,yahudiler aracılığıyla yeryüzüne indirilmiştir..Sophia ya da Şekina,yeryüzünde ikamet eden tanrının dişi yanıdır ama tanrının kendisi değildir..Gerçek tanrıdan sudur eden,tanrının bilgeliğini temsil eden tanrıça Sophia/Şekina/Sekine aracılığıyla,günaha boğulmuş insanlar ya da tanrıdan uzaklaşmış insanlar,tavaf/hac yoluyla inisiye olarak,tanrının bilgelik/dişi yanını görürler ve kurtuluşa ererler..
Dipnot:Ayetlerde/hadislerde bahsedilen Sekine,sanki Kubbetüs Sahra'dan bahsediyor..Birincisi Kubbetüs Sahra,bazı yahudilerin Şekina'nın yaşadığı yer olarak inandıkları yerde..İkincisi Kubbetüs Sahra'nın ortasındaki muallak taşı,Sekine'nin yol gösterdiği İbrahim'le alakalı..Üçüncüsü bu muallak taşının etrafında bir hac/tavaf/yürüyüş yolu var..
Yararlandığım kaynaklar;
-Yahudi mistisizmine giriş;Kabbalah-Joshua Abelson
-Tanrı'nın tarihi-Karen Armstrong
-İsa ve kayıp tanrıça-Tımothy Freke,Peter Gandy
-Gnostikler,ilk hristiyan sapkınlar-Sean Martin
-Yahudi ve hıristiyan kaynaklarında tanrı imgesi-Murat Hakan Yıldırım
-Mekke tarihi-Ebul velid El Ezraki
|