Pascal'ın Bahsi

Sitede geçmiş iletilere bakarken “Pascal’ın bahsi”nin bir kaç kere geçtiğini gördüm. Bir teist üye tarafından bu hususta şema dahi verilerek Tanrı’ya inanmanın daha uygun olacağı anlatılıyordu. Bunu da kimse yadsımamıştı. Bu durumu inceledim:

Pascal’ın Bahsi

Blais Pascal, Tanrıya inanmanın, inanmamaktan daha iyi bir bahis olduğunu ileri sürmüştü.
Pascal’ın bahsi veya Pascal’ın gambiti olarak bilinen bu sav, Pascal’ın Karar Teorisini Tanrı inancına uygulamasıdır. Bu bahis, Pascal’ın Hıristiyan doktrinlerini savunmak üzere yazdığı Pensees adlı kitabında bulunur. Pascal burada Tanrıya inanmanın, inanmamaya göre her zaman daha iyi bir bahse girme olacağını, zira 1. durumdaki beklentiden elde edilecek kazancın 2. durumdaki beklenti sonucu kazançdan her zaman daha büyük olduğunu ileri sürer. Bu, Tanrının varlığı hakkında bir tartışma değil, Tanrıya inanma hakkında bir tartışmadır. Pascal bu savını özellikle geleneksel Tanrı mevcudiyeti tartışmalarında ikna olmayanlara yöneltmiş ve bu bahis şeklinde tartışma ile Tanrıya inanmanın, inanmamadan daha avantajlı olduğunu göstererek daha önceki tartışmaları yadsıyanların döneceğini ummuştur. Benzeri uygulamalar diğer din felsefelerinde, örneğin Hinduizm ve özellikle Budizm’de de vardır. İslamiyet’te de Hz. Ali’nin benzeri söz söylediği belirtilmektedir.

Pensees’de Pascal’ın açıklaması şöyledir:
Tanrı vardır, veya yoktur. Hangi tarafa meyledelim? Mantık burada karar veremez. Bizi ayıran sonsuz bir karmaşa var. Bu sonsuz uzaklığın sınırında yazı turayla sonuçlanacak bir oyun oynanmaktadır.O halde hangisini seçeceksiniz? Bakalım. Seçmek zorunda olduğunuza göre, hangisi sizi daha az ilgilendiriyor, görelim. Kaybedeceğiniz iki şeyiniz var; doğru ve iyi, ve ortaya koyacağınız da iki şey var, mantık ve bilinciniz ile bilgi ve mutluluğunuz.Doğanızın ise kaçınacağı iki şey var, hata ve acı. Seçmeye zorunlu olduğunuza göre, aklınız birini diğerine yeğlemekle artık şoka girmeyecektir.Bu nokta halloldu. Peki mutluluğunuz? Tanrının var olduğuna bahse girerek kazanç ve kayıpları tartalım. Bu iki olasılığı hesaplayalım.: Kazanırsanız her şeyi kazanırsınız, kaybederseniz hiç bir şey kaybetmezsiniz. O halde hiç duraksamadan Tanrının var olduğuna bahse girin.

Pascal’a göre Tanrı, Hıristiyan Tanrısıydı. İncil ise Tanrının varlığına ait kanıt değil sadece bilgi veriyordu. *Dolayısıyla İncil’I okuyan bir insan şu seçeneklerle karşı karşıya idi:

*Tanrıya inanabilir, ve Tanrı varsa, cennete gider, kazanç sonsuzdur.
*Tanrıya inanabilir, ve Tanrı yoksa, kayıp sınırlıdır, dolayısıyla önemsizdir.
*Tanrıya inanmayabilir, ve Tanrı yoksa, kayıp sınırlıdır dolayısıyla önemsizdir.
*Tanrıya inanmayabilir, ve Tanrı varsa, cehenneme gider, kayıp sonsuzdur.

Pascal bu olasılıklar ve istatistik prensipler yoluyla Tanrıya şartsız inanmanın daha iyi olacağı sonucunu çıkarmıştı. Bu, seçenekleri ve sonuçları ayrıntılı yazmak üzere bir oyun teorisi uygulaması olup kendi hipotezleri içinde geçerlidir.

Ancak Pascal’ın bahsi, sahte ikilemli bir mantık hatasından dolayı bozuktur. Bu iki kıstas şudur: *1 - Tanrının var olduğu ve Hıristiyan teolojisindeki gibi cezalandırıp, ödüllendirdiği ile 2 - Var olmadığı. Görüldüğü gibi bir tanrı veya tanrılar olup olmadığı; bunların kuşkulanmayı ödüllendirip, körükörüne inancı cezalandırabileceği, veya dürüst akıl yürütmeyi ödüllendirip, sahte imanı cezalandıracağını, veya inanç ve inançsızlığı hiç cezalandırmayacağı gibi olasılıklar hiç hesaba katılmamış. Tabii kıstaslar daha da artar. Aslında bahis tamamen Hıristiyan tanrısına göre düzenlenmiştir. Ya tanrı veya tanrılar Hıristiyan değilse ve Hıristiyan inanırları cezalandıracak(lar)sa? Ya da güçlü bir varlık bir tanrıya inananları cezalandırıp, inanmayanları ödüllendirecekse? Yani, iki kıstası istediğin gibi seç, sonra da kendine uyan sonucu bul. *

Ayrıca tanrının mümkün olduğu farzediliyor, yani varlığının sıfır olmayan ihtimali… Ama bu her zaman çalışmaz. Olasılık kavramında her biri 0 ihtimali olan sayısız olasılık da mümkün. Olasılık, bahsi olduğu şekliyle haklı çıkarmak için de kullanılamaz, çünkü tanrının mümkün olması tanrının mevcudiyetinin pozitif olasılığı olduğu anlamına da gelmez. *
*
Bir yandan da bu inanç şeklini sorgulayabiliriz. Bu ne biçim inançtır ki, doğru veya iyi olan yerine temeli ödül olabilir? Ya da ceza korkusuna dayanabilir? (Burada İslamiyetteki her fırsatta ‘inanmayanı yakarım, ne azaplar vardır’ cinsi tümceleri anımsanmaz olur mu?)
Bunun bir ötesi de bahsi kabul edenin yaşamı boyunca dindar davranabilmesi halinde bile seçme seçeneğinin olmaması durumu. Çünkü örneğin İslamiyette olduğu gibi insanlar ne yaparsa yapsın o karar tanrıdan gelmiştir.

[sodomo--]

İslamcılar bunu biliyor olmalı, çünkü ha babam "yoksa biz bi şey kaybetmeyiz ama varsa siz cehenneme gidersiniz" deyip dururlar

[beelzbb]

sodomo--";p=&quot´isimli üyeden Alıntı

İslamcılar bunu biliyor olmalı, çünkü ha babam "yoksa biz bi şey kaybetmeyiz ama varsa siz cehenneme gidersiniz" deyip dururlar

Haksızda değiller gibi ama abi

[beelzbb]

Bu pascal birde barbutcuymuş bir nevi kumarbaz.Bakalım kim kazanacak??

Pascal'ın bahsini araştırıken benzeri şekilde "Ateist Bahsi" de buldum. Ama onun önermeleri de Pascal'ınki gibi yanlı. Dolayısıyla önermeleri istediğiniz gibi tutarsanız, istediğiniz sonuca ulaşabilirsiniz.

Daha önce sitede, belirttiğim gibi bir Hıristiyan üye bu bahisi kullanmış ve Pascal'ın bilim adamı niteliğini kullanarak olayı bilimselliğe taşımak istemiş. Halbuki görüldüğü gibi önermeler yansız değil ve o zaman bu makalesi de bilimsel değil. Daha doğrusu bunu 'pensees' adlı notlarını topladığı bir kitabında yazıyor, makale değil. Açıkça da şüphecileri bu şekilde ikna ederek Hıristiyanlığa çekeceğini umduğunu söylemiş.

[vartor]

Pascal'in hristiyan tanrisi icin gecerli olabilecek iddiasi evrensel degil. Hristiyanlara gore de isa'ya inanmayan cennete giremez, bu hristiyan olmayan milyalarca insani kapsar. Yani cennetin yolu, durustluk, ahlak guzelligi, muhtac olana yardim etme, kisaca on emire uymakla bitmiyor, isa yoksa cennet yok. Tek yol isa'dan geciyor. Zaten istedigin halti isle, kiliseye gidip gunah cikardin mi arinirsin gunahlarindan. Katolik kilisesi bu hizmeti herzaman surdurur, gunah isle, gunah cikart.
* Bir tanrinin boyle pazarliklara oturmasini mantiken kabul etmesini pek yakistiramadim Pascal'a.

[Neva]

vartor´isimli üyeden Alıntı

Pascal'in hristiyan tanrisi icin gecerli olabilecek iddiasi evrensel degil. Hristiyanlara gore de isa'ya inanmayan cennete giremez, bu hristiyan olmayan milyalarca insani kapsar. Yani cennetin yolu, durustluk, ahlak guzelligi, muhtac olana yardim etme, kisaca on emire uymakla bitmiyor, isa yoksa cennet yok. Tek yol isa'dan geciyor. Zaten istedigin halti isle, kiliseye gidip gunah cikardin mi arinirsin gunahlarindan. Katolik kilisesi bu hizmeti herzaman surdurur, gunah isle, gunah cikart.
* Bir tanrinin boyle pazarliklara oturmasini mantiken kabul etmesini pek yakistiramadim Pascal'a.

Illa ki, takim tutar gibi A'ci, B'ci olmak gerekiyor dinlere gore.

[sergenci]

( Zaten
istedigin halti isle, kiliseye gidip gunah
cikardin mi arinirsin
gunahlarindan. Katolik kilisesi bu hizmeti herzaman surdurur, gunah isle, gunah cikart.
* Bir tanrinin boyle
pazarliklara oturmasini
mantiken kabul
etmesini pek
yakistiramadim Pascal'a.) sn. vartor haklısınız imzanız daima ışık saçıyor, bu aşk ne pascal tanıyor ne mantık. Şerefli, adil, dürüst, vs. iyi bir insan olmak için tanrıya ve imana gerek olmadığını düşünüyorum. İnsanları sapıttıran vahşet ortamı yaratan, gasp ettirten zaten tanrı kanunlarıdır, onları getiren ve uygulatanlar binlerce senedir dünyayı yaşanmaz hale getirmişler. Ama daima gelişen bilim ve teknoloji sayesinde insanlar mutlaka bunun üstesinden gelecektir. Günah çıkartma olayı bana çok enteresan gelir, lastiğim inmiş hava bastırıp yola devam mantığı. Esenkalın.

[istatistik]

Pascal'ın bahsi dediğimiz olay bir çeşit kar zarar dengesidir. Daha belirgin olarak konuşacak olursak "Karar Kuramı"(Yanlış Hatırlamıyorsam) olarak bilinen istatistiksel alana girer. Buradaki sorun, (Pascal'ın da bildiği gibi) paametrelerin eksik girilmiş olmasıdır. İnanan bir kişinin inancının gereklerini yerine getirmek için yaptığı düzenli ritüeller, bir tanrının olmaması durumunda zarar hanesine yazılacaktır. Bunun dışında inanan ancak dinin gereklerini yerine getirmeyen bir kişi de bir tanrının varlığında cennete gidecekse, inanan ve dinin gereklerini yerine getiren ile ynı cennete gidecektir ki sonuç aynı da olsa bu kişilerden birinin diğerine göre bariz bir kaybı vardır. Aynı zonuca farklı kazanç-kayıp oranları ile ulaşmak mantıksız olduğu gibi bir tarafın kaybettiği/zarara uğradığı durumda eşitlik/adalet kavramları eksik olacaktır. Bu eksiklik ise "Tanrı" olmanın gereklerinin yerine getirilmemesi demektir. Yani inanılan tanrı aslında inanıldığı gibi değildir. O zaman tanrılık vasıflarını yerine getirememektedir ve dolayısıyla da tanrı değildir.

[YasasinBilim]

Tanrı kavramı açısından değerlendirdiğimizde Pascal kendine göre haklıdır.

Ama dinler açısından baktığımızda durum değişir. İmam Gazali, Hz. Ali gibilerin büyük bir riyakârlıkla söyledikleri "her ihtimale karşı inanayım. bir şey kazanmasam bile bir şey de kaybetmem" felsefesi duvara toslamaya müsaittir.

aşağıdaki başlık "tanrı varsa, yanlış dine inananların cezalandırılma olasılığı" üzerinedir.
ilginizi çekebilir.

http://www.turandursun.com/forumlar/...ad.php?t=18513

saygılar...