BrainDamage´isimli üyeden Alıntı
İnsan beynine dışarıdan bakalım. İçeride hissedilen özgür irade, renk gibi kavramların, hatta benliğin bile olmadığını görürüz.
|
Neden iceride hissedilsin ki? Ozgur irade, disariya da gozlem veriyor.
Benim demek istediğim şey baskı vs. değil. Benim demek istediğim şey beynin içinde bir öznelik yanılgısı olduğu. Ben aklın başına öylece oturtulmuş bir sürücüden haberdar değilim. Öyle bir sürücü varsa(aklını yönlendirebilen, beyinden bağımsız) elbette bilmek isterim. Ancak öyle bir sürücünün olması için bir üst-beyin gerekir. Halbuki ben öyle bir sürücünün varlığını savunmuyorum. Öznenin varlığını savunmuyorum. İşin kavramında değil nesnelliğindeyim.
|
Varliksal algida insanoglu hem oznel hem nesnel hem de bunlarin birlesiminin ortaya koydugu kavramsal bilgiye sahiptir. Iste buradaki oznellik te insanoglunun her turlu beyninin fonksiyonel yaninin davranisina eylemine hareketine yansisidir. Iste bu davranis temelli gozlem veren hareketin bunyesindedir, ozgur irade; ya da beynin fonksiyonel yetileri.
Iste bu yetilerin kisinin kendi kontrolunde olmasi ve bunu kendisinin kendi Adina bilerek isteyerek yapomasi yani disaridan bir zorlamaya baskiya maruz kalmadan yapmasi ozgur iradedir.
Kisinin nasil davrandigiise onun beyin yetilerinin gelismislik duzeyi ile ilgilidir. Bunlar bilinc, hafiza, zeka, akil, dusunce v.s. temelli; her turlu sinirsel uyariyi beyinde tercume eden ve bu tercume temelinde davranan insanogludur.
Iste buradaki ayni zaman ortam ve olaydaki davranis farki; kisinin beyin yetisi farkidir.
Bu acidan da kisi pek ala beynini yonlendiren ve control eden bir surucudur.
Bunun bilimdeki en onemli ornegi, kisinin beyninin verdigi rahatsizligi giderme Adina verdigi beyin yeti fonksiyonsal mucadelesidir.
Sizde özgür irade varsa hayvanlarda da bal gibi vardır. Ancak bu konuda farkındalıklarının az olduğu doğru. Sizi suç işlemekten alıkoyan şey ne ise hayvanlarda da aynısı. Örneğin bir yakınınıza neden zarar vermiyorsunuz? Köpekler başkası olsa zarar veriyor ama bana bir şey yapmıyor. En agresifi bile uyarırcasına ufak bir hırlama sesi çıkarıyor. Ki ev sahibini önceden ısırdığında(refleks olarak, yoksa kangal çok sadıktır) sahip her yarayı gösterdiğinde utanıyor. Agresif olan çok otoriter bir köpek olduğu için kendisine çok yaklaşılmasına izin vermiyor örneğin. Bu sebepten bir köpeği ısırdıysa köpek bir daha ona yaklaşır mı? Bu bir ceza değil mi? Çünkü önceden de hırlıyor hayvan. Sonuçta insanı suç işlemekten alıkoyan kurallar var. Biri ceza diğeri vicdan. Dinsel kurallar da var elbette ama o iki grubun içinde de mevcut.
Şimdi gelelim asıl konuya. Bu köpekler yıllarca yapay seçilime uğramış. En sevecenleri veya en korumacıları seçilmiş. Sevecen bir köpekle korumacı bir köpeği farklı yapan şey nedir? Hormonları, beyin yapısıdır. Şimdi bizde de kimi insan sevecen kimi insan korumacıdır. Onlar bu durumu hissediyorlar. O halde bizim bu durumlarımızı köpeklerden daha ileri yapan nedir söyler misiniz?
Köpeklere de bir hareketinden dolayı ceza verirseniz bir daha yapmıyorlar. İnsanlar akıllı bir tür olduğu için önceden söylüyoruz ve yine kendi iyiliği için yapmıyor. Bu durumda köpekle ne farkımız var?
Ne yani, köpek öyle programlandığı için beni seviyormuş gibi davranıyor ama biz gerçekten seviyoruz öyle mi?
|
Hayvanlardaki ozgur irade degil; sadece insanoglundan gordugunu vce algiladigini papagan gibi tekrarlamaktir.
Mesela kedi de ozgur irade olsa; disi agridiginda da yemek yer. Halbuki kedi disi agriyorken yemek yemez ve olume gider.
Buradaki suc ve ceza kisisel degil; hukuk temelindeki verilen ceza ve yuklenen suctur.
Kimse aslana geyigi parcaladi diye ceza vermez cunku bu bir suc degildir.
Ama bunu bir insan baska bir insane yaptiginda bu bir suctur.
Hayvanlarda henuz bilimsel olarak ortaya konmus bir inanc etik ideoloji algisi yoktur.
Tarih kucuklugunden beri kendisine bakan bakicisinin kanayan parmagini baktigi aslana koklatmasi ile sahibini yiyen aslani gozlemlemistir.
Hayvana guvenemezsiniz, sadece tedbir alirsiniz. Hayvana bir sorumluluk ve yukumluluk veremezsiniz.
Bence kavramlar karisiyor, ozgur irade ile beynin fonksiyonal yetileri olan bilinc farkindalik dusunce zeka akil v.s. kisiye gore degisen duzeyleri farkli seylerdir.
Ayrica ozgur irade degil (free will) serbest iradedir. Yani kisi davranisini kendi duzey serbestliginde yerine getirmistir.
Burada ozgur serbestten farklidir. Ozgur olabilmek toplumsal olarak kanunlara kurallara yasaklara v.s. baglidir ve bu temelde kimse ozgur degildir, cunku ozgurlugu baskasinin hakkinin ozgurlugune mudahele etmesini getirmez.
Yani kisisel haklar ve ozgurlukler, baskasinin haklari ve ozgurlukleri ile sinirlidir.
Kisaca ozgurluk sinir ile, serbestlik te baski ile onlenir.
Asagida size ozgur iradenin tanimini veriyorum.
Bu tanima karsi iseniz, neresine ve neden karsi oldugunuzu aciklayin.
Cunku bu tanim insanoglunun serbest iradesi oldugunun olgusal kanitidir.
Özgür irade,
kişinin eylemlerini, arzu, niyet ve amaçlarına göre kontrol altında tutabilme ve belirleme gücüdür. Kişinin belli eylem ya da eylemleri
gerçekleştirmede sergilediği kararlılık; belli bir durum karşısında,
gerçekleştirilecek olan eylemi, herhangi bir dış zorlama ya da zorunluluk olmaksızın, kararlaştırma ve uygulama gücü; eyle*me neden olan eylemi başlatabilen yetidir.
Goruldugu gibi bu bir yetidir ve hayvanda henuz yoktur. Yalniz hayvan ayni papagan gibi, insanoglunun ogrettiklerini ogrenir ve uygular, yalniz
bunun ne farkinda ne de builincindedir.
Cunku bu uygulamasi her zaman gecerli olmayabilir ve guvenilmez.