Alan Turing 100 yaşında
Bilgisayar Bilimleri'nin temellerini inşa eden en önemli isim olarak sayılabilecek Alan Turing 23 Haziran 1912'de doğmuştu. Bu matematikçi, bugünkü modern bilgisayarların düşünsel temelini atmanın yanı sıra şaşırtıcı sayıda farklı bilim alanında kuramlar geliştirdi.
23 Haziran 2012 Bilgisayar Bilimleri'nin teorik temellerini inşa eden bilim insanı olarak gösterilebilecek Alan Turing'in 100. doğum yıldönümü. Alan Turing, biraz daha geniş çerçevede Cebir ve Sayılar Kuramı, Hesaplama Kuramı, Yapaz Zeka, Kriptoloji ve Zihin Felsefesi alanlarında önemli ileri sıçrayışlara neden olmuştur.
Alan Turing'in 1950'de kaplan desenlerinin ve leopar lekelerinin oluşumuna dair öne sürdüğü teorinin doğru olduğu, bu senenin Şubat ayında deneysel verilerle gösterilmiştir. Böylelikle Turing'in genetik ve biyoloji alanında da önemli bir katkı sağladığı, ancak bu sene anlaşılmıştır.
Turing Makinesi
Turing, bilgisayarın hesap yapabilmesinin teorik sınırlarını çizebilmek amacıyla, hücrelerden oluşan sınırsız bellek, okuma ve yazma kafası olan ve her seferinde bir hücre sağa veya sola giderek hücredeki sembolü okuyan ve/veya hücreye bir sembol yazan makine hayal etmiştir. Bu makine program adı verilen ve 'bir hücre sağa git ve 1 yaz', 'sola git o hücreyi oku, eğer 0 ise tekrar sola git' benzeri komutlardan oluşan bir komut seti ile verili bir fonksiyonun çıktısını şerit üzerinde sembollerle kodlanmış olarka yazılı verili girdiler için hesaplayabilecektir. Turing'in adı ile anılan bu soyut makinenin hesaplayabileceği fonksiyonlar ve hesaplayamayacağı fonksiyonlar, günümüzdeki modern bilgisayarın (işlemcisi, hafizası, vb. ne olursa olsun) sınırlarını çizmektedir. Bir fonksiyonun Turing makinesi ile hesaplanabilmesi o fonksiyonun bilgisayar ile hesaplanabilmesi demektir. (Turing'in 1936'da geliştirdiği bu makinenin bir benzerini aynı senede, 1936'da, bağımsız olarak başka bir matematikçi, Emil Post da düşünmüştür.) 1936 yılında henüz somut olarak bir bilgisayar tasarlanıp, geliştirilmemiştir.
Turing'in tasarladığı kriptanaliz makinesi
Alan Turing 1939'da Almanya'nın İngiltere'ye savaş açmasından hemen sonra kriptanalist olarak çalışmaya başladı. Almanların Enigma adlı kriptosistemini kırabilmek için geliştirdiği 'Bomba' adlı makine, ilk tamamamen otomatik kod kırma makinesi oldu. İlk Bomba 18 Mart 1940'ta kuruldu. Savaş sonunda ise operasyonda ikiyüzün üzerinde Bomba makinesi vardı. Turing'in o zaman için oldukça karmaşık bir kriptosistem olan Enigma şifresini kırmasının savaşın gidişhatını etkilediği belirtilir. Bomba genel amaçlı (evrensel) bir bilgisayar değildir ancak bu pratik çalışmalar, teorik çalışmaları ile içiçe ilerlemektedir.
Bomba'nın günümüzde yeniden inşa edilen hali
Makineler düşünebilir mi?
1950'lere gelindiğininde modern bilgisayarların ilk örnekleri ortaya çıkmıştır. Alan Turing 1950'de bu kez şu soruyu sorar: 'Makineler düşünebilir mi?' Turing bu soruyu cevaplamak için 'düşünmenin' ne demek olduğunu tanımlamak gerekir diye düşünür ve Turing testini öne sürer. Turing testi şöyle bir düzenektir: Bir insan yargıç konumundadır ve bir başka insan ve bir makine ile ayrı ayrı diyalog halindedir. Bu üç tarafta birbirini görmemekte ve iletişimlerini sadece metin alışverişi şeklinde yapmaktadırlar. Eğer yargıç makine ile girdiği diyalog sonucunda makinenin insan olduğuna hükmederse, makine testi geçmiş demektir ve insan gibi düşündüğüne hükmedilir.
Turing Testi bugün Yapay Zeka'nın temel yapıtaşlarından bir tanesidir.
(soL - Bilim)
http://haber.sol.org.tr/bilim-teknol...a-haberi-56200