Maymun gözünü açtı!

[Felâsife]

Yıldıztozu´isimli üyeden Alıntı

Bu biraz şuna benzedi sanki; ''insanın özgürlüğü her şeyi yapabilmesinde değil, istemediği hiçbir şeyi yapmak zorunda olmamasındadır.''

Özgürlük tanımına dair pek çok şey söylenebilir, sonuçta herkes özgürlüğü TAM yaşayamıyorum diye, daha fazla özgürlük istemiyor mu?
Özgürlük asla yetinilen bir şey değil, hep daha fazlası istenen bir şey!
Artık nasıl oluyorsa bunu da bilemiyorum ama yetmiyor görünen o.

Benim yazıda bahsettiğim esas mesele özgürlükte değil, AN dır. Özgürlük sevdası andan kopartan bir şeydir, onun için özgürlük davam da değildir.

Yıldıztozu´isimli üyeden Alıntı

Mesela istediğimiz yemeyi yemek ve istemediğimizi yememek bizi özgür mü yapar? Hayır çünkü ortada hala yemek yeme zorunluluğu vardır.

Özgürlük düşüncesi yüzünden o yemeğin tadını çıkartamamak, işte meselem bu.
Sevdiğimi yersem özgürüm, değilse özgür değilim düşüncesi, canım bir yemeğin bile tadını çıkarttırmaz ki bana.

Hayat bu, hep sevdiğin yemek gelmez ki önüne!
Sevmediklerini de yedikçe, yiyebildikçe, hayatla uyumlusundur.
Öteki türlü hep sevdiğinin peşinde olmak, özgürlüğü bahane etmektir bana göre, uyum değildir.

[Felâsife]

Tatarka´isimli üyeden Alıntı

Ama, zorunlu olarak yapmak zorunda olduğunuz bir eylemi, bilinçli olarak veto hakkına da sahip olduğunuzdan dolayı özgür iradeniz de vardır.

Aynen, irade koyarız. Bunun özgür olması diyede bir şey yok esasında, irade içimizde kapalı devre bir şeydir, özgür irade dışımıza süslü bir sözdür, ama içimizde irade iradedir.
Özgür veya esir değildir o.

Herkesin yaptığını bazen doğru olsa bile yapmayız, nihayetin de robot değiliz. Veto hakkımız her zaman vardır.
İnsani farklar burada devreye girer ve fikirler ayrılır.

Sevgiler

[Yıldıztozu]

Anlıyorum Felasife..

Ayrıca en alttaki dizelerin de çok anlamlı ve hoş olmuş. Teşekkürler paylaşımların için..

Özgür olmak mı? özgür kalmak mı?
Anı yaşamadıktan sonra ikisinin de bir anlamı yok ki!

Özgür olunca anı yaşarsın denirsede, bu mümkün değil!
Anı yaşamak için, özgürlük bana izin veremez, ona gerek bile yok!

Çünkü anı her hâlükârda yaşarım ben.

[spartacus]

Sevgili Felasife

Özgürlük, kişinin canının istediği her şeyi yapması demek değildir... Özgürlük SEÇENEKLERE sahip olmak ve seçenekleri herhangi bir başka iradenin dayatımı olmadan tercih edebilmektir... Özgürlüğü dorğu tanımlamadığımız sürece, şu ya da bu sandığımız sürece elbette düşüncelerimizde şu ya da bu sandığımıza göre gider... Özgürlük kişilerin keyfi, zihnen her şeyi yapabilmesi demek değildir(bu zaten metafizik)... Olabildiğince olanağa ve olanakları kullanıp-kullanmama koşuludur.

literatür ve akademik uzun erimli dil, detay- yerine ve diğer bir çok değinilmemiş yanları bir yana bırakarak, örnekle gidersek;

Bu mesajıma cevap yazmak için cevapla butonuna gereksiniminiz var mı? Bu gereksinim sizi özgürlükten alıkoyuyor mu(madem gereksinim, zorunluluk)? hayır, bir yazı yazdığınızda gönderecekseniz bu zorunluluk aksine tercihinizi kullanmanızı sağlayan bir seçenek de oluyor değil mi?. Kısaca doğa da zaruriyet, diğer taraftan da seçenek halini alır, önemli olan zorunlu olmakta takılıp kalmak değil, seçenek olarak kullanabilirliliğin mümkünatıdır. Su gibi ekmek gibi, bir yerde zorunluluk ise diğer tarafta ise hayat adına seçenektirler...

esasa gelirsek, o düğme olmazsa peki? Şimdi yazı gönderme özgürlüğünden söz edebilir misiniz? edemeyiz çünkü seçeneğimiz yok, böylece zaruriyet, seçenek, mahrumiyet ve özgürlük kavramları anlam kazanır ve dersiniz ki, yazı göndermek için yazı gönderme butonuna gereksinimim var, böylece özgürlük zorunluluğun bilinci haline gelir ve o butonun varlığı, gereksinimi, sizi mahrum kılmaz, aksine özgürlüğün sağlayını haline de gelir değil mi.

Ülkemizde mesele toplumsal bilinç olunca hala daha İsa'dan sonrasına varmış değiliz, bir çok önemli kavram ısrarla yanlış empoze edildiği gibi, yanlış da biliniyor, yorumlanıyor...

tabi bazı hallerde sözde ileri medeniyetlerde de hatta akademiler okumuş insanlar da dahi bu kavram yanılgısı görülebiliyor. örneğin "özgür irade yoktur" denmesi gibi, aynen yukarıdaki buton örneğinin hem gereksinim hemde seçenek olmasının kavranmaması ve salt zaruriyetin öne çıkartılması-indirgenmesi, böylece özgürlük kavramıyla alakasız yargılara varma sonucu beyin jimnastikleri yapılması, hatta ispat içinde nörona bilmem neye adar girilmesi gibi(alakası yok oysa). Böylece o ifade geçersizdir, çünkü özgürlüğün zemini, irade değil, iradenin dahili olduğu ortama dairdir, iradenin seçme, tercih, yapmak ya da yapmamak gibi özellikleri zaten yapısı, yetisiyle ilgilidir.. Bir şekilde itiraz gelebilir, doğrudur ama geçerli değildir, denir ki kişilerde çok çeşitli hipnoz empoze ile, özgürlükten kendilerini alıkoyuyor, lakin bakın yine o kişinin bu davranışını ortamın verili koşulu belirlemiş oluyor çünkü o kişiye o tür alıkoyan düşünceleri içinde bulundukları sosyal ortam empoze ediyor veya uyguluyor(Örneğin referandum için EVET diyen rektör açıkca çıkıp propaganda yapıyor ama bir rektör hayır derse ne olur? Diyemiyor, diyemiyorsa demek ki mesele yine ortamla ilgilidir, rektörün beynindeki nöronlarla ilgili değil)... Yine kaldı ki özgürlük iradenin değil, aslında iradenin dışıyla ilgilidir çünkü irade esasında, dışta olan ne varsa ona dair hareket-karar-fiil yetisi, serbestisini kullanma esasına dayanır->değil mi? Aynen gözlerimizin, kulakalrımızın dışa dönük olması gibi, irade de bunlara bağlı dolayısıyla özgürlüğün aranacağı ve bakılacağı yerde ortamdır..

hasılı, özgürlük seçeneklerdedir, seçeneğiniz varsa ister tercih edin ister etmeyin size kalmış... Örneğin, eğer bir insan zorunluluğundan, zaruriyetinden alıkonmuşsa, atıyorum suya olan ihtiyacını gidermesinin yolu kapatılmış ve seçenekten mahrum bırakılmışsa, işte o konuda özgür değildir ve o insan an'ı yaşasa bile, suyu talep etmesi, özgürlük için savaşması-hayati- yine an'ın bir parçası olacaktır, ama suya olan ihtiyaç insanı özgürlükten mahrum bırakmayacaktır, çünkü özgürlüğk ihtiyaçta değil ulaşma-karşılama noktasında anlam kazanacaktır ve bu durum-hal an'ın dışında olmayacaktır.

[Felâsife]

Yıldıztozu´isimli üyeden Alıntı

Anlıyorum Felasife..

Ayrıca en alttaki dizelerin de çok anlamlı ve hoş olmuş. Teşekkürler paylaşımların için..

Özgür olmak mı? özgür kalmak mı?
Anı yaşamadıktan sonra ikisinin de bir anlamı yok ki!

Özgür olunca anı yaşarsın denirsede, bu mümkün değil!
Anı yaşamak için, özgürlük bana izin veremez, ona gerek bile yok!

Çünkü anı her hâlükârda yaşarım ben.

Ben teşekkür ederim sevgili Yıldıztozu, eyvallah.

[Felâsife]

spartacus´isimli üyeden Alıntı

Sevgili Felasife

Özgürlük, kişinin canının istediği her şeyi yapması demek değildir... Özgürlük SEÇENEKLERE sahip olmak ve seçenekleri herhangi bir başka iradenin dayatımı olmadan tercih edebilmektir...

Eyvallah sevgili spartacus
Her ne kadar bu kavram sulandırılmış olsada, gerçekler karşısında ölçüsü bellidir. Tanımlar için ayrıca teşekkür ederim. Bu tanımlar üzerine söz söylemem zaten olmaz.

Belki şuna ilave edebilirim;

..."Yine kaldı ki özgürlük iradenin değil, aslında iradenin dışıyla ilgilidir çünkü irade esasında, dışta olan ne varsa ona dair hareket-karar-fiil yetisi, serbestisini kullanma esasına dayanır->değil mi?"...

Evet irade serbesti sunar, bunu sadece benim yazımda dediğim gibi içsel değil, dışımıza da sunar ama nedir, dışımızda bunu mota-mot uygulamayız, belki daha çok ricalar, lütfenlerle de pekiştiririz, çoğu durumda bunlarda işe yaramaz.
Zira karşımızdaki insanda da bizde ki serbesti vardır, olay çok daha karmaşık bir hale de girer.

İçimizde olay biraz daha basittir tabi, en azından orada başkalarının özgürlüğünü kısıtlamak gibi, handikaplar olmaz, o yüzden yazımda içsel olarak ele aldım özgürlüğü.
Dış dünyada işin içine girince, hayli yazılıp çizilebilir.

spartacus´isimli üyeden Alıntı

hasılı, özgürlük seçeneklerdedir, seçeneğiniz varsa ister tercih edin ister etmeyin size kalmış...

Yani değil mi ama çok güzel.

Sevgiler

[Yıldıztozu]

spartacus´isimli üyeden Alıntı

Özgürlük SEÇENEKLERE sahip olmak ve seçenekleri herhangi bir başka iradenin dayatımı olmadan tercih edebilmektir.[/B]

Yanılmıyorsam Schopenhauer doğadaki bütün nedensellikleri ''irade'' olarak tanımlıyordu. Mesela türün iradesi, bireyin iradesi, doğanın iradesi gibi.. Ama buradaki irade tanrısal şekilde değildi.

Mesela türün iradesi, bireyin seksten haz almasını sağlar ve bu haz bireyin isteklerinden bağımsızdır. Burada türün iradesinin, bireyin iradesine bir dayatımı sözkonusu.

O halde senin tanımındaki ''özgürlük için başka bir iradenin dayatımı olmama'' durumuna bakarak ''tam özgürlük'' imkansızdır diyebilir miyiz?

Evet seçeneklerimiz var, ama bizi seçeneklerimize yönelten isteklerimizi kendimiz belirlememişiz. Tam özgürlük için, neyi isteyip istemeyeceğimizi bile belirleyebiliyor olmamız gerekirdi sanırım.

[spartacus]

Sevgili Felasife

özürlüğün mahiyeti üzerine yazınca, yazıda uzasın istemedim ama belirtmeliyim ki-haksızlık olmasın-

"Özgür ol anı yaşa" tadındaki sahte söylemlere, aslında her şeyi meta(ticaret malı) haline getiren ve böylece reklam için her yol mübah noktasının kontrolsüzlüğüyle, kavramları istismar edip, içi boşaltılıyor, bu konularda sana katılıyorum, yani anı yaşamak için özgür olmak gerekliliği iddiası zırvalıktır özünde çünkü insan her durumda an2ı yaşıyordur(ifadene katılıyorum)... Hukuken bu türden kullanımalra sınırlama getirilmeli, örneğin telefon reklamı "Sahip ol diğerlerinden farklı ol" araba reklamı "sahip ol farkını göster, anı yaşa" vb türünden ego-ötekileştirici-psikolojik rahatsızlığa meyil reklamlar, hem geçersiz argüman, hem bir kandırmaca hem de gerçek seçenekler dururken kullanımları kısıtlanlmalıdır. Bu kısıtlamaya dahi birileri çıkıp özgürlüğü kısıtlamak diyebilir, işine öyle geldiği için özgürlük kavramını istismar edebilir, ama bu da geçerli değildir, çünkü reklam yapmayı engellemiyorsunuz, reklam olanaklarını kısıtlamıyorsunuz, aracını, malını tanıtmasına, tanıtırken hangi türden yol-yöntemi seçeceğinin seçeneklerine müdahele etmiyorsunuz, sadece yöntem olarak sahte, yalan-yanlış bilgi veya alıcıyı kandırma, insani duygularını veya zaaflarını örgütleme veya kullanma yolunu kullanmaktan alıkoyuyorsunuz. Böylece denetliyoruz ki, denetleme seçeneğimizin olmasıda bizim özgürlüğümüzden, gereksinimden gelir(örneğin sahte bal diye satılan ürünler denetlendiğinde, bal üreticisinin üretme özgürlüğü yok edilmiş olmuyor, insanlara bal olmayan şeyin bal olarak satılmasının önüne geçiliyor)...

Ama bir nokta gerçekten önemli

Doğanın zaruriyet ve zorunlulukları salt zorunluluğa indirgenirse bu hatadır. Çünkü doğada zorunluluk olarak, mecburiyet olarak gördüğümüz, diğer taraftanda irade ve varlığın seçeneği halini alır. örneğin yaşamak için suya olan gereksinim, gereksinimim varsa özgür değilim türünde söylemler yanlıştır, çünkü su, diğer yönüylede aynı anda, bir seçenektir(canlılığın, hayatın seçeneği, Mars'da bu seçenek yoksa, işte canlılığın koşulu yoktur, böylece zorunluluk olan şey diğer taraftanda seçeneğe dönüşmüştür)... Önemli olan su'yu, salt zaruiyete indirgerken diğer taraftan da seçenek olmaktan çıkartmamaktır, su gereksinimken, seçenek yanı örselenirse, özgürlük sorunu orada başlar böylece özgürlük zorunluluğun bilinci olur, yani iddia edilenin aksine

[spartacus]

Yıldıztozu´isimli üyeden Alıntı

Yanılmıyorsam Schopenhauer doğadaki bütün nedensellikleri ''irade'' olarak tanımlıyordu. Mesela türün iradesi, bireyin iradesi, doğanın iradesi gibi.. Ama buradaki irade tanrısal şekilde değildi.

Mesela türün iradesi, bireyin seksten haz almasını sağlar ve bu haz bireyin isteklerinden bağımsızdır. Burada türün iradesinin, bireyin iradesine bir dayatımı sözkonusu.

O halde senin tanımındaki ''özgürlük için başka bir iradenin dayatımı olmama'' durumuna bakarak ''tam özgürlük'' imkansızdır diyebilir miyiz?

Evet seçeneklerimiz var, ama bizi seçeneklerimize yönelten isteklerimizi kendimiz belirlememişiz. Tam özgürlük için, neyi isteyip istemeyeceğimizi bile belirleyebiliyor olmamız gerekirdi sanırım.

Sevgili Yıldıztozu

Schopenhauer'a katılmamakla birlikte, tam özgürlük diye bir şey yoktur diye düşünüyorum, çünkü özgürlük, kendi başına muğlak bir terimdir, ancak şu ya da bu konuda, şu ya da buna göre, şu ya da bu olanak, sınır, derecede, şu ya da bu ortam, koşulda şu ya da bu kadar olarak ifade edilebilir.

Katılmamakla birlikte dediğim noktayı bir örnekle açıklarsak, yaşamak için suya gereksinimiz varsa, önce irade gelmez, gereksinim gelir ve irade bu gereksinimi karşılama noktasında hayat bulur, koşullanır. yani irade koşullayan değil koşullanandır ve bu koşullanmayı yerine getirme yetisinde hayat bulur... böylece mesele doğaya da bir irade yükleyen idealist mantığın aksine, işlev kazanır...

[Felâsife]

spartacus´isimli üyeden Alıntı

Sevgili Felasife

özürlüğün mahiyeti üzerine yazınca, yazıda uzasın istemedim ama belirtmeliyim ki-haksızlık olmasın-

"Özgür ol anı yaşa" tadındaki sahte söylemlere, aslında her şeyi meta(ticaret malı) haline getiren ve böylece reklam için her yol mübah noktasının kontrolsüzlüğüyle, kavramları istismar edip, içi boşaltılıyor, bu konularda sana katılıyorum, yani anı yaşamak için özgür olmak gerekliliği iddiası zırvalıktır özünde çünkü insan her durumda an'ı yaşıyordur(ifadene katılıyorum)...

Eyvallah teşekkür ederim sevgili spartacus,

Aynen bahsetmeye çalıştığım şeyde budur, hangi bir söz bana, anın gerçekliğinden daha fazla bir gerçeklik verebilir.
Bu mümkün değil.

Reklam meselesini de çok güzel işlemişsin, tebrikler, zaten her türlü reklamların bombardımanı altındayız, adeta rahat yok hiç bir yerde.
Özgürlük meselesinde adamlar zaten içimizde olanı, tekrar bize pazarlamaya çalışıyorlar gibi, ben hep böyle görüyorum bu pazarlama işlerini.
Çok daha mutlu olacakmışım vs.

Tabi bu bahsettiğim şey düşünce dünyasında olan bir şey, kitaplarda yazan dünya ile alakalı ama tabi yıllarca bu reklamlara da malzeme olduk, o özgürlük, bu mutluluk deyi, az kafa da patlatmadık.

Neyse, yaylada ki yoğurda sarımsak dövmek hoş değilmiş onu anladım diyebilirim.
Ya da uzaktaki vadedilen etten, önünde ki kuru ekmek çok daha güzel karın doyuruyor.
Biri hayal, biri gerçek.

spartacus´isimli üyeden Alıntı

Ama bir nokta gerçekten önemli

Eyvallah.