Kuran'da "
cehennem" kelimesi
ج ح م kökünden geliyor ve toplam 26 kez geçiyor. (
Bkz.) Bu kelimenin geçtiği ayetlere baktığımızda bir şey dikkatimizi çekiyor; bu kelime 25 ayette öteki dünyada insanların cezalandırılacağı yer olarak yani cehennem anlamında geçerken 1 ayette bu dünyadaki bir yerle ilgili ateş anlamında geçiyor.
cehennem kelimesinin Kuran'daki kullanımının tek istisnası olan bu ayet Saffat Suresi'nin 97. ayeti. Diğer ayetlerin tamamında "cehennem" olarak geçen kelime bu ayette İbrahim peygamberin kavminin onu cezalandırmak için içine atmak istediği "ateş (l-ceHīmi)" olarak geçiyor, daha doğrusu bu şekilde manalandırılıyor. Bir başka deyişle bu ayette karşımıza birden bire dünyadaki "cehennem" çıkmış oluyor.
Bilindiği gibi "cehennem" kelimesinin aslında İbranicedeki "
Ge-Hinnom (Hinnom Vadisi)" sözcüğünden geldiği ve bu dünyaya ait bir yer olduğu iddia edilmektedir. Bu konu aşağıdaki alıntıda şu şekilde anlatılıyor;
"Kudüs'ün güneyinde, bugün halen mevcudiyetini koruyan Hinnom adında bir vadi bulunmaktadır, tam adı 'Gei ben hinnom' ve bazı kaynaklarda sadece 'Gei hinnom' olarak geçen bu vadinin sırtları günümüzde yerleşim bölgesi olsa da, vadinin içleri antik kalıntıların ve mezarların bulunduğu yeşil bir alan olarak korunmaktadır. 'Gei', İbranice vadi anlamındadır, 'ben' ise oğul manasındadır, 'hinnom'un ise gözyaşı olarak çevrilebileceği söylenmiş. Bu ismin 'gehinnom' olarak geçtiği Aramice'de 'g' harfi Arapça'da 'c' olarak okunduğundan, Gei hinnom Arapça'ya 'cehinnom', Yunanca'ya ise 'gehenna' olarak geçiyor. Yani bizim bildiğimiz hali ile cehennem.
Cehennem vadisi, tanrı Moloh ve bir kaç başka tanrı adına inşa edilmiş tapınma alanları ve sunaklar ile doluydu, tek tanrı inancının yaygınlaştırılmaya çalışıldığı dönem insanların geçmişte Moloh'a çocuklarını kurban ederek adadıkları, bu işlemin de çocuğu ateşe atarak yakılması ile gerçekleştirildiği söylemi yayılmıştır."
Hinnom Vadisinde Tanrı Molek'e (Moloh) çocuk kurban edilmesi olayı Eski Ahitte de (Tevrat) sıklıkla dile getirilmektedir;
2 Karallar 23:10;
"Yoşiya, kimse oğlunu ya da kızını Molek için ateşte kurban etmesin diye, Ben-Hinnom Vadisi'ndeki Tofet'i kirletti."
2 Tarihler 28:3;
"Ben-Hinnom Vadisi'nde buhur yaktı. RAB'bin İsrail halkının önünden kovmuş olduğu ulusların iğrenç törelerine uyarak oğullarını ateşte kurban etti."
Yeremya 32:35:
"Ben-Hinnom Vadisi'nde ilah Molek'e sunu olarak oğullarını, kızlarını ateşte kurban etmek için Baal'ın tapınma yerlerini kurdular. Böyle iğrenç şeyler yaparak Yahuda'yı günaha sürüklemelerini ne buyurdum, ne aklımdan geçirdim."
Kısacası Eski Ahitteki "Hinnom Vadisi" özellikle Molek gibi tanrılara çocukların kurban edildiği bir yer olarak anılıyor.
Gelelim şimdi işin enteresan tarafına; Kuran'daki "cehennem" kelimesinin tüm ayetlerde öteki dünya için kullanıldığını sadece tek bir ayette ise bu dünyadaki bir cezalandırma yeri için geçtiğini söylemiştim. Saffat Suresi'nin 97. ayetinde geçen bu yer kavmi tarafından İbrahimin içine atılacağı cehennemdi. Bu ayetten bir kaç ayet sonra ise ne ilginçtir ki İbrahim'in oğlunu tanrısına kurban etmesi anlatılıyor. Bu Eski Ahitte sıklıkla anlatılan Hinnom Vadisindeki çocuk kurban edilmesi olayını hatırlatıyor.
Allah Kuran'da "cehennem" kelimesini kullanırken sadece bir yerde bu dünyaya işaret etmiş ve hemen devamında da ilginçtir kendisine yani bir tanrıya çocuk kurban edilmesinden bahsetmiş. Bu istisnai kullanım çok şey ifade ediyor bence, iddia edildiği gibi "cehennem" kelimesinin aslında bu dünyada ve putlara kurbanlar sunulan bir yer isminden geldiğinin, daha sonrasında ise öteki dünyaya ait bir yermiş gibi anlamının değiştirildiğinin ip uçlarını sunuyor.
Sormadan edemiyorum; çocukların putlara kurban edildiği ve ateşe atıldığı Hinnom Vadisi'nde olup bitenleri bilen Allah, tüm ayetlerinde kendi katındaki cehennemden bahsedip neden sadece bir ayette dünyadaki bir yerden de cehennem diye bahsedip devamında çocuk kurban edilmesinden bahsetmiştir.