Modernite, modernizm ve modernleşme tartışması

[frodo]

Albatros ve sparta'nın dediklerine ek olarak modernizm çok ciddi bir kırılmayı içeren kültürel bir mirastır. Ancak en belirgin özelliği göksel hükümranlığın yıkılması yerine "özgür bireylerin" şüpheci akıl yoluyla iktidarı dünyevileştirmesinde ortaya çıkar.

Diderot "insan manastırda özgür olamaz, sadece köle olur" derken bu gerçeğin altını çizmektedir.

Nur hareketinin insanı görmek istediği yer ise "manastırdır". Bu anlamda Said-i Nursi hareketinde modernizm görebilmek için ya oldukça zengin bir hayalgücü gerekir ya da "angaje" bir aydın gözlüğü. Bu savın sahibi yanlış bilmiyorsam Şerif Mardin'dir. Olabilecek en dar anlamıyla modernizmi çağa uymaya indirgeyip katı dinsel bir yapıdan modernist bir hareket devşirmektedir.

[Jolly Jocker]

Modernizmin bazı özelliklerini şöylece sıralayabiliriz;
- Hüyerarşik düzen, merkezileştirilmiş kontrol.
- Büyük politik tasarımlar(Millet, devlet, parti)
- Milli kimlik ve milli kültür söylemi
- Bilim ve teknoloji vasıtasıyla büyük ilerleme söylemi
- Bilgide uzmanlaşma, herşeyi kapsama(ansiklopediler)
- Merkezileşmiş bilgi
- Yüksek ve aşağı kültür ayrımı
- Yüksek veya resmi kültürün otoriter ve normatif olması konusunda konsensus
- Birleşmiş kimlik ve bireycilik.
- Determinizm
- İnanca karşı bilgi, teolojiye karşı bilim
- İlerlemeci tarih anlayışı
- Aklın yüceltilmesi ve araçsallaştırılması
- Büyük anlatılar
- Bilinebilir hakikat düşüncesi

Böyle özetlersek, modernizm, serbest rekabet dönemi kapitalizminden kök alan bir burjuva demokratik aydınlanmaya denk düşer.

Fakat artık tekelci kapitalizm evresindeyiz. Modernizm değişiyor.

Kemalizm modernist midir? Bu sorunun, ''Kemalizm burjuva demokratik ve burjuva aydınlanmacı bir politik akım mıdır?'' sorusundan pek farkı yok.

Kıyısından geçer sadece. Kemalizm, geç kalmış bir modernite girişimidir. Başarısız olmuştur. Yarım yamalak karaktere sahip bir modernitedir. Modernisttir diyemem. Ama ilişkisiz de değildir.

Nurculuğun ise modernizmle ilgisi olduğunu düşünmüyorum. Modernizm, yenilikçiliğe indirgenemez.