Ateizm Nedir, Ne Değildir?

[ALKA]

Ateizm kelimesinin etimolojik kökü Eski Yunancaya dayanır: "Atheos". Theos, Yunanca "Tanrı" demek olup başındaki "a" ön takısı ile olumsuzluk belirtir. Ateizm, "din" ile ilgili bir kavram değil, doğrudan Tanrı ile ilgili bir kavramdır. Tanrı kelimesinin Türkçedeki "sız/siz" olumsuzluk eki ile olumsuzlanması ateizmin ifade ettiği anlamı vermez, "Tanrı-sız"/"tanrısı olmayan" anlamını verir. Ateizmin ifade ettiği anlam, "Tanrı'nın veya tanrıların var olmayışı"dır. Burada, "var oluş ile ilgili" bir olumsuzlama söz konusudur.

Ateizm, tüm tanrılara ve ruhsal varlıklara olan metafizik inançları reddeden ve var olan gerçekliği inanç yoluyla açıklamayı kabul etmeyen bir felsefi düşünce akımıdır. Ateistler, kimilerince "tanrıtanımaz" sözcüğüyle anılsalar da bu adlandırma "var olan bir tanrıyı reddetme" düşüncesine gönderme yaptığı için ateistler tarafından benimsenmez, yanlış bulunur. Çünkü ateizm inanç koşullanmalarını, hayali yaratıkları ve olayları yadsır; ateist bakış açısıyla Tanrı'nın yanı sıra tüm metafizik inançlar ve tüm ruhani varlıklar da yadsınır. Sözcük anlamında da belirtildiği üzere ateizm, din ile ilgili bir kavram olmayıp Tanrı ile ilgili bir kavramdır.

***

Dinlerin varlığı, dinlerin tanımının ne olduğu, dinlerin iyi mi yoksa kötü mü olduğu ateizmin konusu ve tartışma alanı dışındadır. Ateizm, her tür metafiziği yadsıdığı için kendini metafizik öğeler üzerinden temellendiren dinlerin metafizik boyutlarını da yadsır. Dolayısıyla bu, özellikle dinlere karşı sergilenen bir duruş değil, genel olarak tüm metafizik inanışlara karşı bir duruştur.

Çoğu kez "dinsizlik" ile özdeşleştirilse de ateizm ile dinsizlik bire bir örtüşmez. Ateizm, anti-teizm yani teizm karşıtı demek değildir ve bir "tepkisellik" anlamı içermez, zira metafizik öğelerin "var olmadığını" savunmak için metafizik öğelerin "var olması" gerekmez. Ateizm, yalnızca bir "durum" ifadesidir. Yalnızca Tanrı veya tanrıların ve metafizik öğelerin var olmadığını söyler.

Tanrı'yı "kesin olarak" yadsıyan bir düşünce olan ateizm, yaratıcı ve müdahaleci bir Tanrı'yı kabul eden teizm'den, yaratıcı ancak müdahaleci olmayan bir Tanrı'yı kabul eden deizm'den, Tanrı'nın evrenin kendisi olduğunu savunan panteizm'den ve Tanrı'nın hem evrenin kendisi hem de evrenin ötesinde olduğunu savunan panenteizm'den farklıdır. Tanrı'nın varlığı ve yokluğu konusundaki soruları "cevapsız" veya "cevaplandırılamaz" diyerek cevapsız bırakan agnostizm ile de bir ilgisi yoktur.

***

Yahudilik, Hıristiyanlık ve İslamiyetin en önemli ortak noktası ve en temel özelliği mutlak bir Tanrı'ya olan inançtır. Her üç dinde de Tanrı'nın evreni yoktan var ettiği ve tüm yaratıklarının üzerinde mutlak egemenliği olduğu inancı vardır. Tanrı'nın yaratıklarından olan insan ise yaratıcısına mutlak bağımlıdır, günahkârdır ve hayatı, ancak Tanrı'sının buyruklarını sorgusuz yerine getirdiği sürece bir anlam kazanabilir. Ateizm, Tanrı'nın yanı sıra tüm "ruhani varlıklar" gibi Tanrı inancı ile temellendirilmiş bir "iktidar" anlayışını da reddeder. Ancak burada ateizmin reddettiği, salt iktidar değil, iktidarın Tanrı inancı üzerine temellendirilmesidir.

Bir kez daha yineleyelim: Ateizm, doğrudan din veya siyasi iktidar ile ilgili değil, Tanrı ve metafizik ile ilgili bir kavramdır. Ateist, Tanrı veya tanrıların varlığını hayal ürünü bulan kişidir. Çoğu zaman yanlış ifade edildiği biçimi ile - örneğin, "tanrıtanımaz" sözcüğünde olduğu gibi- "Tanrı'yı yadsıyan" kişi değildir. Çünkü "yadsımak" var olan bir şeyin reddedilmesi anlamı taşır, oysa ateistlere göre Tanrı var olmadığı için onun "yadsınması" da yanlış bir terminolojik kullanımdır.

Bugün İtalya'da kendisini ateist olarak tanımlayanların nüfus içindeki payı yüzde 6, İsveç'te yüzde 85, Japonya'da yüzde 64'tür. 2006 yılı verilerine göre bu oranın Türkiye'de yüzde 2.5 ile yüzde 3.00 arasında olduğu belirtilmektedir. Türkiye nüfusunun yüzde 99'unun Müslüman olduğu söylemi gerçeği yansıtmamaktadır.

Bu yazı, dünkü yazımda kendisini "geveze" diye nitelediğim, "bilgi sahibi olmadan fikir sahibi" olunabilir yanılgısına düşmüş, ateistler hakkında yalan yanlış konuşan AKP Zonguldak Milletvekili Özcan Ulupınar'a bir "bilgilenme" çağrısıdır. Biliyorum, birçok AKP'li gibi o da dogmalarla daralmış kapalı devre dünyasında bu yazıyı okumayacak, okusa da anlamayacaktır.

Benimki bir Nasreddin Hoca tavrıdır; göle yoğurt mayası çalmak gibi…

Deniz Kavukçuoğlu

2 Nisan 2012 - Cumhuriyet

http://www.cumhuriyet.com.tr/?hn=326802

[ateistplus]

teşekkürler

[Olimpiyat]

Güzel yazı, alkışlar Deniz Kavukçuoğlu na.

[ALKA]

Yazarın özellikle Ateizmi çok yalın ve sade bir biçimde tanımlamış olması çok dikkate değer:

"Ateist, Tanrı veya tanrıların varlığını hayal ürünü bulan kişidir"

Ateizme başka bir anlam yüklemek zaten akılcı bir şey değil.

[idontneedagod]

Zaten bir ateistten herşeye cevap vermesinin beklenmesini hiçbir zaman anlayamamışımdır. "Söyle o zaman ilk hücre nasıl ortaya çıktı, dünya nasıl var oldu" gibi sorulardan fazlasıyla sıkıldım. Ateist, teistlerin tüm argümanlarına anti-tez geliştirmiş kişi değildir. Ya da bir ateist evrim teorisi uzmanı olmak durumunda da değildir. En basit anlamıyla teist olmayan kişidir. Sadece bu!

[Sesli]

Ateist = Tanrıcı olmayan demektir. Başka da bir mana vermeye çalışmak boşuna olur.
Ateist olan pek çok din vardır. Ateist olan pek çok inanç sahibi vardır. İnanç denilince bu tüm inançları içerir. Ateistler arasında en çok kullanılan inanç da ateistlerin dinsiz oldukları gibi bir inançtır. Aslında ateist olup da din sahibi olanlar vardır. Mesela CAYNA, Taoculuk ve ZEN gibi dinler ateist dinlerdir.

Yani her ateist inanç sahibi değil derseniz bu da doğru olmaz ...

[Olimpiyat]

idontneedagod´isimli üyeden Alıntı

Ya da bir ateist evrim teorisi uzmanı olmak durumunda da değildir. En basit anlamıyla teist olmayan kişidir. Sadece bu!

Aynen
Bir ortamda ateistim dediğimde, hemen evrimle ilgili sorular soruyorlar.
Ben evrimi hiç bilmem ki.

Bilmiyorum deyince de, garip garip suratıma bakıyorlar.

[qlause]

Karşısındaki kişiden ekstradan bir din daha fazla reddeden insandan başkası değildir.

[spartacus]

Güzel bir makale... Başka bir başlıkta hemen hemen ayn şeyleri yazdığımı hatırlıyorum. Sadece bir yeri farklı. Din konusu -ki muhtemel o bölümü iktidardaki AKP ve Türkiye'de yaşamanın getirdiği hassasiyetlerle dile getirmiş.

Ateizm bir durum-konum belirtir. Yani bir ateist aman şurda tanrı varmış gideyimde yok diyeyim demez. Aslında tanrı, gündelik hayatında hiç bir yer tutmaz.

Peki madem öyle o halde derdimiz ne? İşte yazarın katılmadığım din paragrafının kaynağında da bu soruya aranan yanıt yatıyor...

Antik çağlardan günümüze arada binlerce yıl var ve bu süreçte, iktidarlar teokrat, kabile, köleci ve feodal toplumlardı. Hal böyle olunca iktidarlar sözde tanrıya dayandırdıkları hakim yasaları herkese koşulsuz dayatmışlardı. Örneğin, Sokrates'i sevmiyorlardı, çünkü o egemenlerin din oyuncağıyla sürüleştirdiği, kolayca yönettiği, güttüğü, alıklaşmış bir topluma sorgulamayı, soru sormayı öğretiyordu. Dini ayakları altına aldı diye katledildi. Daha nice insan bu tür sebeplerle katledildi ki, ateizmin siyasi yönlerini yok sayamayız. Dolayısıyla din ister felsefik, ister bilimsel alanda olsun ister, istemez ateistlerin gündemindedir.

Bunun dışında, dinsel inançların hiç birisi ateist olamaz, zira ateizmin ilk ayrıştığı nokta metafiziktir.

İNANÇ temelli düşünce ve görüşler ateist olarak tanımlanamaz. Bu tür eklemelerin kaynağında, bireyin içinden çıkamadığı inançsal paradoklar yatıyor diye düşünüyorum.

Metafizik bu gün eksik kullanılıyor, metafizik, salt fizik ötesi olarak algılanıyor. Sadece cinler, periler sanılıyor. oysa fizik ötesi ile ifade edilen en temel alan zihindir.. Bu ayrım daha antik çağlarda yapılıyor. Zihne, inanca, metafiziğe dayalı hiç bir şey ateistler için bağlayıcı değildir. Yani bu tür şeylerin ateistliği tanımlar-belirler bir yanı-yönü yoktur. Daha çok felsefik olarak ele almak gerekir... (örneğin herhangi bir masal kahramanı zihni bir üretimdir, alanı bellidir, hayal dünyası->metafizik)

İnanç-zihin-metafizik temelli, merkezli hiç bir görüşün ateizmle ilgi, alakası yoktur.

Örneğin Taoculuk bir doğa felsefesi ve aslen materyalist. Dinleştirme işi sanırım yüzyıllar sonrası yapılan bir şey. Ateistlik çerçevesinden tanımlar, indirgemeler yapmaktansa, bu tür öğretilere felsefik açıdan bakmak ve İNANÇ çerçevesine hapsetmemek daha yararlı olur diye düşünüyorum..

[Sesli]

Sayın Spartacus'un burada bizi ilgilendiren yanlışı şudur;
''Bunun dışında, dinsel inançların hiç birisi ateist olamaz, zira ateizmin ilk ayrıştığı nokta metafiziktir.

İNANÇ temelli düşünce ve görüşler ateist olarak tanımlanamaz. Bu tür eklemelerin kaynağında, bireyin içinden çıkamadığı inançsal paradoklar yatıyor diye düşünüyorum.''

Böylesi öznel bir sonuca nereden varmakta olduğunu anlatamayınca sözleri havada uçuşan bulutlar gibi hafif oluyor.

ATEİST = TANRICI OLMAYAN demektir. Başka bir mana çıkarmak uydurmaktan öte bir gerçeklik taşımaz!

Tanrıcı olmayan pek çok din var. Ateistlerin bilgiden uzak olanları da sayın Spartacus'un aynı inancındadırlar. Yani sayın Sapartacus'un inancı ateist olan dinlerin olamayacağı gibi bir inanç. Gel gör ki bu inanç da diğer pek çok inanç gibi yanlış. Bu dinlere mensup olan insanlar tanrısızdırlar. Onlar ateist olmayıp da kimler ateist olacakmış?

Biraz bilgi sahibi olunsaydı, bu kabil yanlışlara imza atılmayacaktı.
-------------------------------------------------------------------------------
Atheism - Wikipedia, the free encyclopedia
en.wikipedia.org/wiki/Atheism - Bu sayfanın çevirisini yap
Atheism is accepted within some religious and spiritual belief systems, including Jainism, Buddhism, Hinduism, Neopagan movements such as Wicca, and ...

---------------------------------------------------------------------------------------

Sayın Spartacus sizin de inancınız var. Ama siz bu inancınıza karşın kendinizi ateist sanıyorsanız bu doğru olabilir mi? Kendi sözleriniz kendinizi yalanlıyor.