Kuramsal bilgimizi pekiştirmek, onu aşmak ve kendi bilgimizi üretmek anlamında saha araştırmalarına ve uygulamaya da gereksinimimiz var. Cem törenlerini birebir yaşamak sana bu anlamda çok şey katacaktır.
Sözcüklerin birebir anlamları pek bir şey katmıyor insana kimileyin. Bildiğim kadarıyla Cem ve Cami aynı kökenden sözcükler; toplanmak(toplanılacak yer), bir araya gelmek(bir araya gelincek yer)gibi anlamları var. Aralarında aynı ingilizcedeki home ile house arasındaki ilişkiye benzer bir ilişki var. Cemin birkaç işlevi var: Birincisi hepimiz birimiz, birimiz hepimiz özgülünde, bir ağaç gibi hür ve bir orman gibi kardeşçesine tapınç(basma kalıp bir tapınma yok; insan hep odakta); ikincisi toplumsal yaşamı düzenlemek, gerektiğinde balans ayarı vermek; üçüncüsü herkesin kişisel özeleştirisi ile birlikte toplumsal eleştirisini sunduğu demokratik bir ortamı sağlamak, böylelikle kişisellikten-çıkarcılıktan-her türlü egodan uzak sorunlarının çözümünün sağlanması ile birlikte herkesin birbirinden razı olmasını sağlamaktur; dördüncüsü bireylerin aitlik, saygı görme, onaylanma, kendini gerçekleştirme gibi gereksinimlerinin karşılanması; beşincisi de sanatsal uygulamaları cemin seyrine, ruhuna göre uygulamaktır.
İkinci işlevini cumhuriyetle birlikte yitirmiş durumda; çünkü cumhuriyetin kanunları osmanlının kanunlarından daha adaletli ve merhametlidir.
Cem dara durma(bir çeşti günah çıkarma; ama tüm toplumun önünde yapılır), halka namazı, duvaz imamların(alevilerin ali ve 12 imamları yüceltikleri bir tür ilahiler)okunması, deyişler(özlü sözlerle bezenmiş halk türküleri), semah dönme(çeşitlerine göre bir çok anlamı olsa da çoğunlukla evrenin düzenini ve evrene karışmayı temsil ettiği söylenir) ve diğer çeşitli anlamlara gelen simgesel, folklörük, dramatizasyonların yapılması gibi evreler, aşamalar, bölümler içerir. Bağlama ceme damgasını vuran bir çalgıdır; ancak kimi yerlerde keman ya da vurmalı çalgıların da kullanıldığı görülmüştür.
Cemler biçimsel ve folklörik anlamda değişikler gösterse de omurgası çoğunlukla aynıdır.
Cem insana ve evrene odaklanan bir yapıyla uygulansa da; Ali ve 12 imam kültü yüzünden kimileyin kimi bölümleriyle bir mevlütü de andırabilmektedir. Ali'yi(onun özgülünde hacı bektaşı ve kimi erenleri)kimileyin tanrı katına çıkartıp yüceltip gururlanırken, kimileyin de bir garip gibi alinin ve ailesinin yaşadıklarına acıma ve acıyı ta içerlerde duyumsama ile sürüp giden bir gariplik de gözüme çarpmadı değil.
Birkaç sözcüğe takılmazsanız tapınma çoğunlukta ana dilde yürütülür. Sünnülerin aksine tören kadınlı-erkekli yapılır.
Benim diyeceklerim bunlar; dilerim yardımcı olabilmişimdir; yine de bunu mutlaka yaşa derim...
|