Panteizm nedir?

[vartor]

T.D. sitesinin ana sayfasinda panteizm hakkinda aciklamalar var. Bazi arkadaslarin panteist dusuncede oldugunu,yazilari ve isimlerinden dolayi biliyoruz.
* *Benim merak ettigim, daha dogrusu anlayamadigim, bu tarif, panteist dusuncede olan arkadaslarin yazilarini aciklamakta yetersiz midir? Ilave etmek veya degistirmek isteyen arkadaslar, bizleri fikirleriyle zenginlestirebilirler mi?
* * Sahsen ben ateizm ile arasinda buyuk bir fark gormuyorum. Insanlar ustunde etkisi olmayan bir yaraticiya inanmakla, tanrinin varligina inanmamanin farkini guremiyorum.

[ulas1]

Bir bütün olarak kavranan evrenin Tanrı ile özdeş olduğu ve evrende açığa çıkan bileşik töz, güçler ve yasalar dışında Tanrı olmadığı öğretidir.

Panteizmin çok çeşitli biçimleri vardır. Bunlar biri bütün olarak doğaya bilinç atfeden pansişizmden dünyanın yalnızca bir görüş ve temelde gerçek dışı olduğunu ileri süren akozmik panteizmine ussal Yeni Platoncu ya da türümcü görüşlerden sezgici ve gizemci görüşlere kadar değişir.

Batı felsefesinin yakın dönemlerinde panteizm düşüncesini en yetkin biçimde dile getiren Spinoza’dır. Sonsuz niteliklere sahip bir tek sınırsız varlığın olabileceğini öne süren Spinoza’ya göre Tanrı ve doğa aynı gerçekliğe verilen iki ayrı addan başka şeyler değişti. Tersi durumunda Tanrı ve dünya birliğinin Tanrıdan daha büyük bir bütünlüğü olurdu. Spinoza Tanrının gerekliliğinden dünyanın gerekliliğini içerdiğini özgürlük olanağının bulunmadığını belirtti.

Panteizm dogmalara bağlı Hıristiyan ilahiyatçılar tarafından yaratıcı ile yaratılan arasındaki ayrımı yok ettiği, Tanrıyı belirsizleştirdiği, aşkın yerine bütünüyle içkin bir tanrı kavaramı öne sürdüğü, insanın ve tanrının özgürlüğü düşüncesini dışladığı gerekçeleriyle reddedildi.

[vartor]

Yani ilahi bir gucun bu tozleri yasalari fiziksel gucleri yarattigina degil de butun bunlarin ilahi bir guc oldugu felsefesi mi?

[ulas1]

bir bakıma bence öyle
zaten bana kalırsa ateizm me alternatif felsefi görüşler
birazdaha yumuşak

[vartor]

Tesekkurler ulas1.

[vartor]

Panteizm hakkinda yazacak baska arkadas yok mu?

[pante]

"T.D. sitesinin ana sayfasinda panteizm hakkinda aciklamalar var. Bazi arkadaslarin panteist dusuncede oldugunu,yazilari ve isimlerinden dolayi biliyoruz."

Vartor kardeşim;
Öncelikle bir panteist olmadığımı belirtmek isterim. Ateist, agnostik, teist, deist, panteist ve panenteist görüşler arasında düşüncelerime en yakın gördüğüm panenteizmdir. Neticede direk olarak "Ben Panenteistim" de demiyorum. Panenteizmle de uyuşan, tasavvufla da uyuşan görüşlerimi " Diyalektik Tasavvuf" olarak tanımlıyorum.

Diyeceksin ki nedir bu farklar?

Panteizmde Herşey Tanrı olarak tanımlanır. Evren ve tüm varlıklar bir bütün olarak Tanrıdır. Görünen evrenin dışında ayrı bir Tanrı varlığı söz konusu değildir. Siz de yazınızda açıklamışsınız zaten. Ateizmin dolaylı anlatımı gibidir bir bakıma. Çünkü Tanrının bilinci, ilmi, iradesi, kudreti yoktur.

Tasavvufta ise vahdet-i vücud anlayışı vardır. Yani varlıkların birliği. Panteizm'in karşılığı ise Vahdet-i mevcud'dur.Tasavvufta Herşey BİR'dir.Bir'in yansımasıdır. Tek gerçek Tanrıdır. Diğer bütün varlıklar fanidir, Tanrıya tabidir. Yani aslolan Tanrıdır ve Tanrının bilinci, ilmi, iradesi, kudreti vardır.

Panenteizm ise, Tanrının hem evrene içkin hem de evrenden aşkın olduğuna inanır. Evren ve tüm varlıklar Tanrıdan sudur ederek oluşmuşlardır. Tanrının bir parçasıdırlar. Dolayısıyla tüm varlıkların özünde Tanrı mevcuttur. Ancak mevcut evrenden bağımsız olarak, evreni etkileyebilen, evrene hükmedebilen bilinci, ilmi, iradesi, kudreti olan evrenden aşkın bir Tanrının varlığına inanılır. Yani kendinden taşan bir parçayı, değişen, dönüşen evrim geçiren bir evrene ve varlıklara kanalize eden, böylelikle hem yetkin ve değişmez bir kudretli varlık olarak, hemde yetkin olmayan ve değişen bir varlık olarak çift kutuplu bir Tanrı söz konusudur. Ruh vardır ve tek amacı, oluştuğu Tanrı’ya dönmektir. Bunun da yolu tek evrensel yasa olan evrim/tekamül den geçmektir. Panenteizm, "Diyalektik teizm" olarak da adlandırılır.

Şimdi buradan dejenere edilmiş, tarikat haline getirilmiş, mezheplerin ve tarikatların elinde sevgi ve hoşgörü yanı nedeniyle kullanılan bir araç haline gelmiş Tasavvufi dünya görüşünü panenteist görüşle birleştirip "Diyalektik Tasavvuf" olarak görüşümü sunmamın sebebini anlamışsınızdır sanırım.
Konuyu çok uzamaması için yüzeysel olarak anlatmaya çalıştım. Bir sorunuz olursa yanıtlayabilirim.

Diyalektik Tasavvuf için;

http://www.blogcu.com/Pante/

[TENTEN]

vartor´isimli üyeden Alıntı

T.D. sitesinin ana sayfasinda panteizm hakkinda aciklamalar var. Bazi arkadaslarin panteist dusuncede oldugunu,yazilari ve isimlerinden dolayi biliyoruz.
* *Benim merak ettigim, daha dogrusu anlayamadigim, bu tarif, panteist dusuncede olan arkadaslarin yazilarini aciklamakta yetersiz midir? Ilave etmek veya degistirmek isteyen arkadaslar, bizleri fikirleriyle zenginlestirebilirler mi?
* * Sahsen ben ateizm ile arasinda buyuk bir fark gormuyorum. Insanlar ustunde etkisi olmayan bir yaraticiya inanmakla, tanrinin varligina inanmamanin farkini guremiyorum.

Ben natural panteisttim.
Başına natural koymama gerek yok ama bazıları ruhda birliği savunuyor.
Onları panteist kabul etmiyorum.
Ateizm içinde farklı görüşler var.
Panteizmde onlardan biri.
Kendini veya doğanın herhangi bir parçasını bütün olarak doğadan üstün gören ateistler var.
"Yalnız ben varım, benden başka her şey yalnızca benim tasarımımdır" diyen solipstler var.
Nihilistler hiççiler var.