İyi ve kötü...

[Dialectics]

Dinler iyi işler yapmayı emreder, kötü işleri yasak eder denir. Peki iyi ve kötünün tanımı nedir, hangi işler iyidir hangi işler kötüdür? Dini kitaplarda iyi ve kötü için açık tanımlar yoktur. Ve Tanrı neden "iyi" olan bir davranışı "kötü" olan bir davranışa tercih eder?

İyi ve kötü birbirinden farklı iki kutup mudur, yoksa aynı şeyin farklı kademeleri midir?

Örneğin iyi ve kötünün bir tanımı şudur:
- Bir davranış ne kadar kişisel çıkara yönelikse, ne kadar bencilce ise o kadar kötüdür; ne kadar başkalarının çıkarlarına yönelikse, ne kadar dışa dönükse de o kadar iyidir. Örneğin bu tanıma göre sırf kendi çıkarı için, kendi zevki ve keyfi için başkalarının canını alan bir katil, onlara işkence ederek öldüren bir katil kötüdür. Başkalarının mutluluğu için her aybaşı aldığı maaşın tamamına gidip fakir doyuran, çocuk sevindiren, kendisi de bu sebeple kıt kanaat geçinene birisi de o derece iyidir.

Mesela bu tanıma göre yine kendi çıkarı için, kendisini gözeterek, kendisine bir zarar gelmesin diye başkalarının zarar görmesine ses çıkarmayan kişi kötüdür, çünkü bencilce davranmaktadır. Ancak başkalarının acılarını dindirmek için kendisini feda eden birisi iyidir.

Bir bebeği ya da çocuğu düşünelim; yukarıdaki tanıma göre tüm bebekler kötüdür, çünkü karınları acıktıklarında yaygarayı basarlar, sıkıldıklarında ağlarlar, istedikleri verilmeyince bağırırlar, kendi zevkleri için etraflarına rahatsızlık verirler vs.vs.

Denilecek ki bebekler ve çocuklar; iyi ve kötüden muaftır. Neden? Çünkü daha erişkin değildirler, yani özgür iradeye kavuşamamışlardır(??)...

Peki tüm bebekliği ve çocukluğu boyunca sefalet çekmiş, gecekondu mahallerinde kuru ekmek ile yaşamış, hep TV'lerde zenginlerin hayatlarını özenerek, izleyerek büyümüş ve yetişkinliğe erişmiş birisinin artık günün birinde hırsızlık yapması, bir bankayı bir evi vs. soyması kötü müdür? Eğer bir bebek açlığa dayanamadığ için yaygara kopardığından dolayı "kötü" sayılmıyor ise, bir yetişkin de tüm hayatı boyunca sefalet içinde yaşamasına bağlı olarak en sonunda fakirliğe fukaralığa dayanamadığı için hırsızlık yapması da "kötü" sayılmamalıdır.

O zaman bu anlamda "kötü" ve "iyi"'yi tanımlayan şey yine nedensellik ise, her davranış zaten o davranışa hazırlık yapan kümülatif nedenlerin bir sonucu olarak doğuyor ise gerçekten "iyi" ya da "kötü" diye birşey var mıdır? Kötü bir çocukluk geçirip, genlerinde babasından geçen "suç işleme" geni bulunan birisinin günün birinde bir durumda suç işlemesi gerçekten "kötü" müdür?

Napolyon demiş ki "Dinler, fakirler zenginlere saldırmasın diye vardır."

Ne düşünüyorsunuz?

[Dialectics]

Aslında konunun bir başka boyutu da var... İyi ve kötü aynı şeyin farklı bir değer kademesi ise o zaman bir davranışın ya da bir şeyin iyi ya da kötü olması Tanrı için gerçekten farkeder mi?

Örnek verecek olursak. Su mesela, 0 derece donar buz haline gelir, 100 derecede kaynar, gazlaşır. Suyun buz ya da gaz olması durumu birinin diğerine göre daha iyi ya da daha üstün olduğu anlamına gelmez.

Tanrı için, ya da mutlak bilgiye, her şeyin bilgisine sahip kozmik zeka için de "iyi" ve "kötü", bu su örneğindeki gibi olmalıdır. Her ikisinin, ya da doğrusu mevcut olan tüm davranışların, tüm olasılıkların, bizim iyi ya da kötü diye nitelendirdiğimiz tüm bilgilerin hepsini toplamış, hepsini idrak etmiş bir zekâ için bir şeyin diğerine göre daha iyi ya da daha kötü olmasının anlamı kalır mı? Çünkü artık herşey onun için saf bilgidir... Suyun, buz ya da buhar şeklinde olmasının bir diğer haline nasıl ki bir üstünlüğü yoksa, herşeyin bilgisine sahip olan için de bir davranışın diğerinden iyi ya da kötü olmasının bir üstünlüğü yoktur...

[spartacus]

Dinlerdeki iyi-kötü düzlemi aslında daha çok yasa biçimiyledir. Din, Önce DOĞRU(ideolojik) YOLun kendisinde olduğunu idda eder. Ardından ise iyi tanımı bu yolda olmak ile özdeşleştirir. YOL'da olmayanı ise SAPKIN, YOLDAN ÇIKMIŞ-DIŞINDA olarak damgalar ve böylelikle kötü olarak addedilir. Kısaca din içiysen iyi, dışıysan kötüsündür ve bu İYİ-KÖTÜ ayrımında fiiliyat yoktur! Abuk, subuk bir iyi kötü modelidir ve aslında özünde ötekileştirme ihtiyacı yatar ve bu ihtiyaç politiktir. Aynen günümüzde siyasilerin oy avcılığı adına giriştikleri kutuplar ve kutuplaşmalar gibi. Özünde bu yöntem gayrı-meşruluğa, meşru bir kılıf giydirmek çerçevesindedir ve siyasi olarak bu işi en iyi yapan kurumlardan biriside din olmuştur.

Doğru, Yanlış, İyi, Kötü gibi ifadeler görecelidir. Evrensel geçerlilik taşımazlar. Kötü var olduğu, ifade edilebildiği ölçüde iyi vardır. Üst paragrafta belirttiğim gibi dinler kendisini iyi, doğru olarak göstermek için her daim hasıma, düşmana ihtiyaç duyarlar ve dahi kınamaya, ötekileştirmeye, rencideye. Ötekileşmemek, rencide olmamak için din içi kalmaya zorlanmak-şiddet yöntemlerden birisidir. Bunu ya bizim tanrımıza inanır, bizim yolumuza girer, bizim buyruklarımıza köle olursunuz ya da dışlanır, rezil, rüsva edilir, boyunlarınız vurulur, canınız, malınız pazara çıkar, ya da hiç olmazsa fidye verir(maddi gelir) canınızı bağışlatırsınız gibi politik argümanlara yaslanır ve özünde burada tanrı ekonomi-politik çıkarlar uğruna kullanılan bir aletten başka bir şey değildir.

Şimdi iyi olan ne? Neye, kime göre? Doğru olan ne? Bu tür soruların yanıtı objektif olarak yanıtlanmalıdır, örneğin insana istemediği, kabullenmeyeceği şeyleri yaptırmak adına korkutmak, korkutarak iş bitirmek(terör yöntemidir) iyi olabilir mi?
Olamaz, olur diyen yalan söylüyordur.

Örneğin psikolojide sık rastlanan bir olgudur, psikolojik veya fiziki şiddet uygulanan kişiye bunu yapan cani, yaptığı kötülüğü "Ben O'nun iyiliği için yaptım" kılıfıyla savunacaktır, halbuki yaptığı ve yapmaya devam ettiği iyilik değildir, kişinin bir çok yönden sağlığıyla ve belkide hayatıyla oynamaktır.

İçinde yaşadığımız sistem zaten HIRSIZLIK üzerine kurulu, yalnız bu sistemde kişi hırsıza kapısını sonuna kadar açmak zorunda kalır, zira insan hırsızına muhtaç hale gelmiştir. Bunu her yanını sarmış mantar içinde kalmış bir ağacın mantara muhtaç hale getirilmesi gibide düşünebiliriz.

Hıesızlık kavram itibariyle iyi bir yol değildir. Yalnız sorgulanması gereken kavram değil, koşullar, fiiliyat ve sebeplerdir diye düşünüyorum(fiiliyatın nesini sorgulayacağız). Bu noktada günümüzde hukuk resmi ideolojiye bağlıdır, fiiliyatı yargılar halbuki irdelenmesei gereken kıoşullar-sebepler.

Acından ölmekte olan bir insanın atıyorum, çocukları için yaptığı hırsızlık bu sorunu yaşamayanlara göre kötüdür, lakin bu eylemi gerçekleştiren için ise yaptığı kötülük, kurtardığı hayat karşılığında silikleşmektedir ve eylem de amaç kötülük ya da keyfi değil zaruridir, ihtiyaçtır.

Neyse iyi, kötü, doğru, yanlış bunlar hem göreceli hemde iç içiçedirler diye düşünüyorum. Aslolan ve belirleyici olan bana göre kavramlar değil, koşullardır ve analiz edilmesi gereken, çözümlenmesi gereken de yine koşullardır. Koşulalr değerlendirilmeden bu kavramların pek bir anlamı olduğunu düşünmüyorum.

Bu gün bir müslümana deseniz ki, insanların Zeus'a inanması için baskı yapılıyor, inanmayanlar dışlanıyor, malları, canları helal-ganimet sayılıyor ne dersiniz? Kötü, çok kötü derler, ancak iş kendi dinlerinin bu uygulamayı yüzyıllarca yaptığına gelince toz kondurmazlar.

Bugün İŞİD İsrail'in 5 yılda yapmadığı katliamı 6 aya sığdırmıştır ancak görüldüğü üzere Müslümanlardan itiraz gelmemekte aksine el altından bu örgüt desteklenmektedir. Eğer islamın evrensel bir ahlakı olsaydı, evrensel bir iyi-kötü ayrımı olsaydı, İŞİD katliamlarına karşı milyonlarca müslümanın ayaklanmış olması gerekirdi? Peki bu neden olmuyor, çünkü dindeki iyilik-kötülük baştan belirttiğim gibi ideolojiktir, politiktir, koşul, sebep, fiiliyat tanımaz, biat edip etmeme, o yolda olup, olmama düzlemine kuruludur. Bu durum kavramların kendisiyle çelişmektedir, haliyle din açısından iyi-kötü değerlendirmesi neredeyse imkansız.

[evrensel-insan]

Iyi ve kotu etik, metafizik ideolojik inancsal dusunce ve davranisa her bir kisinin kendi algisi temelinde verilen biribirine zit degerlerdir.

Burada hic bir bilimsel ve bilissel bir yan yoktur.

Evrensel onay almis bir iyi kotu de yoktur.

Hukuki anlamdan da evrensel hukukun ortak bir iyisi kotusu yoktur.

Dolayisi ile bir dusunce ve davranisa, iyi ya da kotu demek tamamen kisinin kendi degerlendirme algisidir.

Bu acidan birinin iyi dedigi seye, baskasi kotu diyebilir.

Fenomenal iyi kotu yoktur. Iyi kotu zihinsel/numenal bir degerlendirmedir.

Dolayisi ile hic bir fenomen buna insanoglu da dahil; iyi ya da kotu olamaz, sadece dusunce ve davranisi algiya gore iyi kotu olarak degerlendirilir.

Iyi kotu goreceli degisken ve ayni kisi de bile degiskendir.

Kisi bilinc ve algi duzeyi degisince, yani ideolojisi inanci etik degerleri v.s. dun iyi ya da kotu dedigine, degistiginde tam tersini diyebilir.

[Neva]

Dialectics´isimli üyeden Alıntı

İyi ve kötü birbirinden farklı iki kutup mudur, yoksa aynı şeyin farklı kademeleri midir?

Her iki kavramin, surec icinde, sirayla mola verilerek tuketilme durumudur.