Jüstinyen'in Bir Hukuki Metni

[upuaut]

Arkadaşlar, Bizans İmparatoru Jüstinyen'in Roma Hukuku'nu Corpus Iuris Civilise çalışmasında topladığını hukukçular az çok bilir. Benim bu hukukla (ki o da Miras Hukuk'udur) ilgim ise, The Origin of The Inheritance Culture in Mesopotamia: From Babylonia to Arabia tartışma konusundaki önemli bir gelişme sonrasında oldu.

Ben Roma Hukuku'nun yalnızca bir alt bölümü olan Miras Hukuku ile ne kadar ilgilenirsem ilgileneyim, altından kalkılmasının çok zor olduğunu ancak ilgilendiğim konuya kanca atmayla (ya da siz bunu virüs taramasındaki Heurestic arama metoduna benzetebilirsiniz) yaklaşarak bu zorluğu bir şekilde aşmanın daha kolay gördüm. Örneğin Google Kitaplığı'nda konuyla ilgili bir araştırma yaparken, Understanding Islamic law: from classical to contemporary kitabına kanca attım. Çünkü bu kitapta Jüstinye'nin Novallae'sındaki bir hüküm ile Nisa suresinin 12 ayeti arasında müthiş bir bağlantı var ve kitabın yazarı Hisham M. Ramadan, bu bağlantıyı sorguluyor.

Merak etmeyin; sayfayı tam istediğiniz gibi ayarladım. Bu son linki tıkladığınızda karşınıza 131. sayfa çıkacak. Orada herşey özetle, yani bu bağlantı sorgulanarak Kuran'daki Roma Hukuku anlatılmaya çalışmış.

Şimdi, yaptığım araştırmalara göre Hisham M. Ramadan'ın kitabında özet olarak aldığı yargı hükmünün Jüstinyen'in

Book III.
Title XXVIII.
Concerning an unjust testament.
(De inofficioso testamento.)
Bas. 39.1.34.

kitabında özet olarak verilmiş olduğunu görüyoruz. Fakat bize Headnote'daki hükmün hukuk nosyonuna göre bir çevirisi gerekiyor. Acaba bu çeviriyi yapacak bir arkadaşımız var mı burada?

[zulkar]

roma hukuku bizim zamanımızda 1. sınıf dersiydi ve çok ağır bir ders olarak okutulurdu. hatta hocamız (rona serozandı yanlış hatırlamıyorsam) bile ilk yıl için oldukça ağır bir ders tabirini kullanırdı.

roma hukuku oldukça gelişkin bir hukuktur ve araştırmacılar burada beyan edilen hukuki sitemin esasen o dönemde var olup olmadığını da incelerler. hocamız bile roma da böyle bir hukuk var mıydı tartışması mevcuttur diyordu. Corpus Iuris Civilise kişi hukukun ait bir kitap. eşya hukuku da var ayrıca bir de hatırladığım kadarıyla formula usulü denen bir usul kitabı da mevcut.

toplam anlamda oldukça gelişkin bir hukuktur ve medeni hukuk denen hukukların da başlangıcını teşkil eder. ancak içeriği tartışmalıdır. o dönemde değil de ondan sonraki bir dönem için kaleme alındığına dair şüpheler mevcuttur.

[upuaut]

Zulkar, bahsettiğin hocayı internetten araştırdım. Onun bizden gitmesi (İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi) çok değerli bir bilim adamı olduğunu gösterir.

Ben aynı üniversitenin Matematik Bölümü'nde okurken Hukuk Fakültesi'nde okuyan biri liseden arkadaşım ve onun bir arkadaşından (ki şu an hala arkadaşımdır) Hukuk ile ilgili gelişmeleri yakından takip ederdim. Herhalde bu 2 bölümün ne kadar zor olduğunu anlatmama gerek yoktur sanırım. Çünkü bu 2 bölüm Türkiye'de gerçekten de zorlu bölümler idi o sıralar.

Ben neyi merak ediyorum biliyor musun? Bu adamlar akademik dünya içinde oldukları halde, neden bu tür konularda araştırmalar yapmamışlar idi? İnanmayacasın ama, ben İslam Miras Hukuku'na temel teşkil eden Roma Miras Hukuku'nu Atatürk döneminden beri araştırdım. Keşke bu konuda bir araştırma yapmış olsalardı: Roma Miras Hukuku'nun İslam Miras Hukuku'ndaki İzdüşümleri.

Eğer şimdiye kadar bu araştırma yapılmış olsaydı, bizimkiler Vatikan'daki gibi İslamiyet'e olan inançlarında çok büyük kırılmalar yaşanır ve Papa'nın Galilei Galileo'dan özür dilemesi gibi kesin bir durum ortaya çıkardı. Bu arada, eğer konuyla yakından ilgileniyorsan, "The Da Vinci Code (Da Vinci Şifresi), 2006" filminin devamı olan "Angles & Demons (Melekler ve Şeytanlar), 2009" adlı filmini izlemeni salık veririm. Orada filmin başrol oyuncusu olan Tom Hanks adamımdır. Tam kafama göre bir adam. Ben bu adamı gökte ararken yerde buldum.

Filmde Tom Hanks'i izlerken, bir sahnesindeyken, Papa'nın ofisinde bir Peder ile Prof. Robert Langdon (Tom Hanks) arasında şu çarpıcı diyalog geçer:

Peder: "Tanrıya inanıyor musunuz?"

Langdon: "Peder, işin doğrusuna göre benim inancıma göre din eğer..."

Peder: "İnsanların Tanrı hakkında söylediklerine inanıyor musunuz demedim. Tanrı'ya inanıyor musunuz?"

Langdon: "Ben akademisyenim ve aklım bana Tanrı'yı asla anlamayacağımı söylüyor."

Peder: "Ya kalbiniz?"

Langdon: "İnanmam gerekmediğini... İnanç bir armağan ve ben bunu daha almadım."

Bu konuşması sonrasında ağzımdan ister istemez şu sözler döküldü: "Tam bir ateist. Neden Richard Dawkins, ünlü fizikçi Stephen Hawking'i tebrik ettiği gibi sembol bilimci Prof. Langdon'u, pardon Tom Hanks'i de tebrik etmiyor dedim?"

Peki Richard Dawkins, bizi neden tebrik etmiyor: Forumlarda gördüğüm kadarıyla, bu sitede 20-40 yaş aralığında müslüman iken gerçekler karşısında inancını değiştiren pek çok insan var. Bunlar bir tebrik hakketmiyor mu sence?

Ben inanıyorum ki; sırf "Roma Miras Hukuku'nun İslam Miras Hukuku'ndaki İzdüşümleri" çalışması yapılsa bir gecede çok kişi inancını değiştirir.