Irak'taki savaş mezhep kavgası mı?

[sargon]

Bugün akşam NTV'de Can Dündar'ın yönettiği bir tartışma programı vardı. Konu "Saddam'ın idamı ve Irak"tı. Oturuma katılan isimler alanlarında iyi isimlerdi ve bence doyurucu bir tartışma oldu. Bu konulardan birisi çok önemli ve ben de bu konuyu forumda tartışmaya açmak istiyorum.

Cengiz Çandar çatışmanın yüzyıllardır üzeri örtülmü, baskı rejimlerinden dolayı sindirilmiş mezhep farklılıklarının patlaması olduğunu ileri sürüyor. Yada başlangıçta siyasi grupların yönlendirmesi iken artık kontrolden çıkmış bir mezhep çatışması olduğunu iddia ediyor. İddiası burada da kalmıyor. Gelinen noktada patlama noktasına oluşan bu iç dinamikleri artık herhangi bir dış müdahalenin de durduramayacağını, yani ABD hangi politikayı uygularsa uygulasın bu kan banyosunu durduramayacağını söylüyor. Peki bu iş nereye kadar sürecek? Taraflar yorgunluktan çatışamaz noktaya gelene kadar. Yani akacak kan kalmayana kadar. Buna örnek olarak daha önce Hıristiyan dünyasında yaşanan 30 yıl savaşlarını örnek olarak vardi. Avrupa'da mezhep savaşları 30 yıl sürüyor. Şimdi sıra Ortadoğu'da diyor.

Çandar'a karşı görüş belirtenler de oldu elbette, ama tatmin edici gelmediler bana. Bu arada Cengiz Çandar'ın Ortadoğu konusunda en deneyimli kişilerden bir olduğunu düşünüyorum, o yüzden görüşleri bence önemlidir. Siz ne diyorsunuz bu konuda? Olay mezhep çatışması mıdır? Nasıl sonuçlanabilir?

[onur]

Mezhep çatışması olarak görünen taraf bana göre işin görünen ve halkın kışkırtıldığı nokta.Ama işin iç yüzü bence hiiiç öyle değil.Iraktaki petrolün 100 de *75 i Amerika ve İngilterenin ,mezhep çatışmaları ise Iraklıların oldu.

[pante]

Bu konuda Çandar'a katılıyorum. Çünkü Irak'taki mezhep kavgasını sunni Saddam'ın diktatörlüğü ve baskısı engelliyordu. Saddam iktidarı kaybedince, Şiilerde iktidarda yer alınca yılların birikimi patladı. Bir taraftan mezhepsel kinler, diğer taraftan ABD'ye karşı mücadele bu ortamı oluşturdu.
ABD çekilse dahi ortalık durulmaz. Çözümü ise demokrasi. Sunnilerinde mecliste ve iktidarda yer alabilmeleri. Bu sayede zaman içinde barış sağlanabilir ama kısa vadede mümkün görülmüyor.

Irak'ta kimler yaşamaktadır?

Sunni Arap, Şii Arap, Hristiyan Arap, Türkmen ve Kürtler. Çoğunluğu Arap, kuzeyde ise şu an savaş sonucu çoğunluğu ele geçiren Kürt nüfus. Araplar, özellikle sunni olanlar, Arap olmayanları aşağı görüyor. Ama dediğim gibi özellikle sunni olanlar, ama tüm Araplar Türkmenleri, Kürtleri aşağı görmekteler. Savaştan sonraki durum gösterdi ki, Irak'ta Iraklı diye bir ulus yok. Saddam da bunu gerçekleştirmede başarısız oldu, hatta tam tersine bu ayrılığı destekleyen uygulamalar yaptı (Şiiler ve Kürtlere karşı olan uygulamaları örneğin).

Cengiz Çandar'a 1 noktada katılamıyorum, Irak'ta yaşanan tam olarak bir mezhep çatışması da değil. Hem bir etnik çatışma, hem de etnik çatışma içerisinde mezhep çatışması da yaşanmakta. Ama sadece bu kadar basit mi olanlar? Değil. Habur sınır kapısından geçtiğinizde, karşınızda Irak bayrağı yok. Kuzey Irak Kürt bölgesinin bayrağı dalgalanmakta. Karşınızdaki askerler, görevliler vs. *de Peşmerge ya da yeni oluşturulmaya çalışılan Kürt askerleri. Kuzey Irak bölgesinde çoğunlukla asayiş berkemal. Hatta ben hiç ABD askeri görmemiştim bile. Gece dışarı çıkılabiliyor rahat bir şekilde. Erbil de bu bölge içerisinde ve Ortadoğu'nun Paris'i olma yolunda gitmekte. Nereden geldiği belli olmayan büyük miktarda bir para söz konusu. Bu paranın getirdiği değişikliği de her yerde görebiliyorsunuz. Bol miktarda yeni evler (villalar), son model Jeep'ler.

Kürt bölgesinin dışı, yani Irak bayrağı görebileceğiniz yerler ise ayrı bir hikaye. ABD askerleri devriye geziyor (oldukça sıkı bir güvenlik içerisinde). Fakirlik ise her yerde göze çarpıyor. Zaten yolların bir kısmı kapalı, köprüler arada kapatılıyor ya da iptal edilmiş. Bu arada kuzey ya da güney, elektrik gibi altyapı hizmetleri yok şu anda. Irak'ı bir ülke halinde tutacak hiçbir hizmet sağlıklı bir şekilde yok. Ticaret bile bölgeler arasında farklılık gösteriyor. Kuzey bölgesinde neredeyse her yerde Türkiye'den giden ürünler görülebiliyor, hatta reklamların büyük çoğunluğu da Türk firmalarının reklamları. Irak bölgesine girdiğinizde sanki bıçakla kesilmiş gibi bunlar da ortadan kayboluyor.

Bunları yazma amacım, Irak'ta bir bölünmenin yıllar önce zaten gerçekleştirildiğini göstermekti. Irak ulusu denilebilecek bir oluşumun önce BAAS, sonra da ABD tarafından engellendiğini görmemiz gerekiyor. İlk körfez savaşından beri bu bölünme fiziksel bir bölünme durumuna da geldi. Irak, 2 paralel arasına sıkıştırıldı. Ülkeyi bir arada, birbiri ile ilişkili tutacak altyapı ise o zamandan çökmeye başladı. Son savaşla tamamen yok oldu.

Çoğu zaman, kendi ülkemiz hakkında iyi düşünmeyiz, şikayet ederiz. Doğrusu, çoğunlukla ben de yaparım bunu. Ama tekrar Silopi'yi gördüğümde, kendimi o kadar rahat -hatta evimde- hissedebileceğimi de tahmin etmezdim doğrusu. Doğu ve Güneydoğu'da çok kan aktı, hala da akmakta, ama oraların da hala Türkiye Cumhuriyeti'nin parçası olması sadece akan kanların ya da askeri gücün sonucu değil. Çok yetersiz de olsa, yurt çapında bir altyapı hizmetini ve pazarı paylaşabilmenin de sonucu. PKK'nın özellikle en etkin olduğu yıllarda neden özellikle mühendisleri, altyapı hizmetleri yapanları, öğretmenleri, sağlık personelini hedef aldığını daha iyi anlıyorum şu anda.

Cengiz Çandar, güvenebileceğim biri değil malesef. Kendisi ortadoğu konusunda çok bilgili olabilir, ancak bilgisinin "işine yarar" kısımlarını sunup, bir kısmını da göz ardı etmesi şaşırtıcı olmazdı benim için. "Gelinen noktada patlama noktasına oluşan bu iç dinamikleri artık herhangi bir dış müdahalenin de durduramayacağını, yani ABD hangi politikayı uygularsa uygulasın bu kan banyosunu durduramayacağını söylüyor." Tamam, bunu söylüyor, ama bu bu iç dinamiklerin oluşturulması için yıllardır harcanan çabaları bu yazıdan gördüğüm kadarı ile söylemiyor. Bu çatışmanın devam etmesi için fiziksel bölünmenin sürdürülmesini ve birleştirici hizmetlerin yapılmamasını da söylemiyor. Paylaşabildiğiniz herhangi birşey yoksa, mezhebi bırakın, farklı futbol takımları tutuyor olmanız bile birbirinizi yok etmeye çalışmak için yeterli neden oluverir bence.

neutrino

Ben de Cengiz Çandar ile aynı görüşü savunageldim. Irak'da sünni-şii çatışmalarını ABD'nin çıkardığı yönündeki görüşlere katılmıyorum. ABD'nin amacı Irak'da, Mısır gibi Türkiye gibi bir rejim kurdurup oradan çekilmek. Mezhep çatışmalarının bu şekilde süregitmesi ABD'nin işine gelmez. Çünkü hem askeri bütçesini kabarttıkça kabartır ki buna vergileri toplanan ABD halkı sürekli hoş olarak bakmaz, bakmıyor da zaten artık. Ayrıca her gün birkaç askerini kayıp vermesi de ABD içinde muhalefetin yükselmesine yol açar ve açıyor da.

Saddam döneminde azınlık olan sünnilerin iktidarı söz konusu idi. Saddam sonra seçimlerde haliyle çoğunluğu oluşturan şiiler iktidara geldi. Bu ise sünnilerin işine gelmedi. Zaten dikkat edin kalabalık yerlerde en çok bombalama eylemini sünniler yapıyor.

ABD, Irak'ta kendi sistemini kurmak için uğraşıyor. Ancak, bu bölünmeyi "istemediği" gibi bir düşünceye katılmıyorum. Bu bölünmeyi sağlayan zaten ABD. 1. Körfez savaşından beri ülke fiziksel olarak 3 parçaya bölünmüş durumda zaten.

Askerler konusunda da ufak birşey söyleyeyim, ABD'nin askeri kayıpları sorun yaratıyor doğru. Ancak şu anda Irak'ta bulunan askerlerin büyük çoğunluğu, İngilizce'yi benim kadar bile konuşamayan kişilerden oluşuyor. Bu konuya daha sonra yine devam edeyim.

---
yeni mesaj göndermek yerine burada devam edeyim.

2 noktayı daha açık yazmam gerektiğini farkettim, karışıklıkları önlemek için. Irak'ta mezhep çatışması ya da iç savaş tabii ki ABD ya da koalisyon ortakları tarafından istenen bir durum değil. Bunun oluşmasında katkıları olsa da, engellemek için ortadaki çözüm de, Irak'ın 3 bölgeye (bir zamanlar bunu normal, süper ve kurşunsuz olarak ifade ederdik ) ayrılması. 3 bölge daha kolay yönetilebilir bir durumda olacak doğal olarak. İşgücü ve kaynaklar da bölünmüş olduğu için bu 3 bölge de zaten tek parça bir Irak'tan daha da bağımlı olacak. Paranoyak mı davranıyorum bilmiyorum ama, şu anki çatışmaların, bu planın gerçekleşmesi için oldukça geçerli bir neden olması da olası geliyor bana.

[spartacus]

Merhaba

Cengiz Çandar'ın ifade ettikleri sonuç itibari ile banada kabul edilemez gelmiyor. Ancak sonuç ititbari ile gelinen yer her şeyi özetlemiyor.

Mezhepler yada bunların genelleme olarak toptan dahil olduğu dini inanç ve görüşler olsun, bunların bütünü, sınıfların ortaya çıkışı ve devletlerin ortaya çıkışına paralel olarak birer üst yapı kurumlarına dönüşmüştür. Mesala Osmanlı, devlet olarak sünni mezhebe bağlanmıştı(daha sonraları-tabiki bir yığın iç sorunlarda oldu o zaman, iç çatışmalar yükseldi). İran bu gün kurum olarak Şii mezhebine bağlanmıştır.

Irak ise Saddam döneminde benim bildiğim, dayanağını Sünnilere göre sağlamıştı. Tarihde görürüz devletler olsun diğer bir çok kurum olsun, kendi maddi varlığını bir yığın manevi varlığa dayandırarak ayakta kalır yada faal olur.

Bundan 4 yada 5 yıl önce ABD Enerji koridoru söylemleri tartışılıyordu. O dönemler çok daha gündemde idi. Bu koridor söylemleri ile birlikte, enerjiye olan ilgi, alaka vslerde artmış, Üniversitelerde daha enerji üzerine tezler aranır olmuştu. Enerji nedir, enerji ülkelerin kaderini belirlermi vs. Çok sevdiğim bir kaç üniversiteli mühendis tanıdığımda eberji üzerine tezler hazırlıyorlardı. Benim bu konulara ilgimden dolayı ara sıra gelirler konuşurduk. Onlarda bu çalışmalarında ABD'nin enerji koridoruna ulaşmışlardı, Avrupa'dan Afganistana kadar uzanan bir hat var.

İşin siyasi arka plannı ise benimle paylaşmak istiyorlardı, benim bildiğim ABD bu tür planları neredeyse 100 yıllar öncesine dayalı olarak ele alıyor. Stratejisinde ise en önemli unsurlardan bir tanesi ise siyasi istikrarsızlıktır. Bunların başında, istihbarat, para ile satın alma, siyasi kişiler yaratma ve finans kaynakları ile besleme, üretimi ve ekonomiyi bağlı kılma vs.
Bir ülkeyi en az maddi ve manevi zararla çökertmenin en iyi yollarından bir tanesi tarihde binlerce yıldır kullanılır ve Çin buna iyi örnek olarak verilir. İstikrarsızlık yaratmak daha az zahmetli savaş ve az zahmetli zafer demektir. Bu tür taktiklerde ise, en önemli şeylerden bir taneside maddi DEVLETİN dayandığı manevi yapıdır. Irak'da evvelki sünni dayanağı daha güçlü bir devletti. İran'daki ise şii...

Bu gün mezhep çatışmasının bana göre en önemli sebebi, yıkılan eski devletin yerine kurulacak olan devletin kime yada kimlere dayanacağıdır. ABD Güdümlü kukla bir hükümet olacaksa bile toplumsal bir dayanakla olumlanması gerekecek Bir tarafta mezhep dışında bir zamanlar katliamla(Halepçe örnek) susturulan kürtler de vardır. Bölgenin yapısı gereği, devletler hala feodal etkiyi aşamamıştır, emperyal uygulamalarda Arap ülkelerinin feodal kabuğu kırması taraftarı değildir. *Bu şartlarda ümmet ve dolayısı ile mezhep faktörü, millet faktöründen ve eski tipde devlet(ümmete dayalı) yapısının hala geçerli olmasından dolayı, düğüm dini aidiyetlik, dini varlık üzerine atılmaktadır. İktidar ve Mezhep savaşları olgusu çağımızlada çelişen olgulardır(çağımız bu konuda ümmete değil millete dayanır çünkü) Bunun somut koşulları ise çatışmayı mezhepler çatışması olarak yansıtmaktadır. Durumdan rahatsız olanlar, ümmet yada mezhep farklılığından kaynaklı çatışmaları, millet faktörü ile birleştirebilirse çıkış yolu mezhep açısından sağlanabilir, ancak bu seferde etnik yada milli çatışmaların şu haldeki varlığı, bu açıdan çelişkilerin sertleşmesinede dönüşecek. İki ucu boklu değnek..

Aklımıza hemen İslamın ilk yıllarındaki halifelik kavgası gelmelidir. Evet belirli bir çıkar kesimini temsil eden üst kurumsal temsiliyete sahip olan belirli temsilciler arası iktidar olma savaşı, Allah korkularını bile alt etmiştir, birbirlerini öldürtmüşler, yada gasp etmişlerdir. Şimdi sorulması gereken, temsil edenlerin hem sürü(!) olarak görüp kullandıkları, güç oluşturdukları temsil ettikleri KİTLE midir çatışan yoksa gerçekte çatışan çıkarlarmıdır. Şimdi Irak'da bu kurum, iktidar vs kime dayanacak?!

Irak'da Saddam'ın ABD açısından en büyük hatası ABD Petrollerini Irak yararına kamulaştırmaktır. ABD nin varlık nedeni ise nedir, zaten Petrol, hammadde yada lojistik üstünlük sağlamak değilmidir.

O zamandan bu güne, Irak hiç iyi değildi, şimdide iyi şeyler olmayacak!

Doğru tabir bence mezhep değil, orta yerdeki çıkar çatışmasıdır. Doğada dahi hiç bir canlı yoktur ki, doğal edinimler dışında, özel ve yapay amaçları için kendi türünü öldüren, yok eden olsun!

[sargon]

Sevgili Spartakus,

olay elbette bir cikar kavgasi idi. ABD Irak'a mezhep kavgasi cikarayim diye niye girsin? Cikarlari icin girdi. Ama sorun su: Irak'ta yillardir sikistirilmis sisenin kapagi acilinca icerden bastirilmis gazlar fiskirdi. Panelde bir Prof. soyle birsey dedi. "Baslarda herkes cikarlari icin catisiyordu, simdi ise artik sadece savasmak icin savasiyor adeta." Tarihin belli donemlerinde boyle cilginliklar yasanmistir. Acaba bu yasananin arkasinda hangi etkenler one cikiyor? Mezhep farkliliklari, etnik farkliliklar, politik yada ekonomik farkliliklar. Hangileri en one gecmis durumda? Bu kan golunun sorumlulugunu ne oranda dagitmak lazim?

[liopleurodon]

Çıkarlar için insanları "gidin öldürün ve ölün" diyerek yönlendiremezsiniz: Sürü psikolojisi. Ancak işte böyle mezhep, din, ırk vs. diyerek alfa birey ve sürüyü koruma adına yönlendirebilirsiniz. Bunun ise, tehlikeli sonucu şudur: Hiç bir şekilde durdurulamaz.. Bu sürecektir. Akan kanların yolaçtığı psikoloji bu sürü psikolojisini besler sürekli, karşılıklı..

Tek çözüm izolasyondur. Bu da fiiliyatta ırak'ın parçalanması demektir ve ABD'nin de işine gelmektedir. Ama bir sorun vardır. Irak'ın hiç bir yeri, kendi başına yeterli değildir. Her bölge diğerine bağımlı olacaktır. Sonuçta çıkar kavgası gene ortada olacaktır. Ve çıkarlarımız aşkına ölün denemeyeceği için, mezhep kavgaları habire körüklenecektir.. Irak geri dönülmez olmasada pek berbat bir hale girmiştir..

Olası tek şey, pek ihtimal dahilinde değil ama, bir ortak düşman yaratıp, kitleleri buna yönlendirmek, böylece kendi aralarındaki husumeti başkasına kanalize etmek olabilir. Bu iran olabilir, türkiye olabilir, ABD olabilir vs. vs. Demekki, ırak değil sadece, bölgenin her tarafı için yakın vadede güzel günler görülmemektedir..

[intizar]

Arkadaşlar ben birşeye dikkatinizi çekmek istiyorum.

* * * * *Saddam halepçede 5.000 den fazla kürt öldürdü. Fakat nedense Amerika saddamı 140 küsür şii yi öldürmekten idam ettirdi. Yani yine yaptı yapacağını. Saddamın ölümünü tamamen Şii lerin üzerine yıktı. (Kürtlerin hiç sesi çıkmıyor). Ve saddamın idam edilirken dünyaya verdiği mesaj çok dikkat çekici "" İrana güvenmeyin""

* * * * * Ve şu günlerde görüyoruzki gerek Amerika gerek İngiltere İdamın çokta insani olmadığını (yani bizi dinlemediler kendileri yaptı) söylemeye başladılar. Şuan Türkiyede bile ki saddamı çok az insan seviyordu, Şii lere karşı antipatik bir hava oluştu. *Özellikle arap ülkeleri bu konuda çok daha tepkili.

* * * * Amerika Saddamın idamını İrana karşı cephe oluşturmada çok iyi kullandı.
* * * *Ayrıca Iraklı gerek şii otoriteler, gerek sünni otoriteler mezhep çatışmasına girilmemesi konusunda ısrarla her fırsatta açıklama yapıyor. Fakat çatışmalar durmuyor :!:

* * * *Cem arkadaşın dediği gibi Özellikle şiilere karşı çok büyük bombalı saldırılar oldu. Damarına damarına basılıyor. Ben şahsen sünni lerin bunların hepsini yaptığına inanmıyorum.