Komplo Teorisyeni Psikolojisine Dair

[Astur]

Forumun Cafe ve Politika bölümlerinde devam eden iki başlıkta jadi nick'li üye ile şu anda hâlâ devam da eden tartışmalarımızda kendimce ufak bir deney yapma imkânı da buldum, bu başlıkta da sonuçlarını paylaşacağım.

İngilizce Wikipedia'nın "Conspiracy Theory" (Komplo Teorisi) başlığında Amerikalı siyaset bilimci Michael Barkun'un komplo teorileri ve de teorisyenlerinin üç belirgin özelliğinden bahsettiği bir paragraf var. Bu paragrafı yukarıda bahsettiğim başlıklardan birinde başlıkta paylaştım ve de Türkçeye çevirdim. Bu başlıkta jadı'nın Barkun'un tespit ettiği özelliklerin her birini tek tek nasıl taşıdığını örneklerle göstererek komplo teorisyenlerinin ne çeşit bir kafa yapısına sahip olduğunu örneklemeye çalışacağım.

---------------------------------------------------------------------------

Yukarıda bahsettiğim paragraf bu:

Siyaset bilimci Michael Barkun'a göre komplo teorisyenliğinin üç belirgin özelliği vardır:

Birinci özellik komplo teorilerinin anaakım anlatıların açıklayamadığı şeyleri açıklayabildiği iddiasıdır. Yokluklarında kafa karıştırıcı gözüken dünyayı anlaşılır kıldıkları izlenimini yaratırlar. İkinci özellik, bunu insanlara çekici gelen basitlikte yapmalarıdır, zira dünyayı iyi/aydınlık ve kötü/karanlık güçler arasında keskin bir biçimde bölerek yaparlar. Tüm kötülüğü tek kaynağa dayandırırlar, komplocular ve onların işbirlikçileri. Üçüncü özellik ise komplo teorilerinin başkaları tarafından bilinmeyen ya da itibar edilmeyen gizli ve özel bilgi olarak sunma eğilimidir. Komplo teorisyenleri için kitleler beyni yıkanmış sürülerdir, ve komplo teorisyenleri sahip oldukları bilgiler sayesinde komplocuların planlarını çözdükleri ve de ifşa edebildikleri için kendileri ile gurur duydukları bir konumdadırlar.

Paragrafın orijinali şu:

According to political scientist Michael Barkun, the appeal of conspiracism is threefold: First, conspiracy theories claim to explain what mainstream narratives cannot. They appear to make sense out of a world that is otherwise confusing. Second, they do so in an appealingly simple way, by dividing the world sharply between the forces of light and the forces of darkness. They trace all evil back to a single source, the conspirators and their agents. Third, conspiracy theories are often presented as special, secret knowledge unknown or unappreciated by others. For conspiracy theorists, the masses are a brainwashed herd, while the conspiracy theorists in the know can congratulate themselves on penetrating the plotters' deceptions.

------------------------------------------------------------------------

Şimdi madde madde örneklere bakalım:

• Birinci özellik komplo teorilerinin anaakım anlatıların açıklayamadığı şeyleri açıklayabildiği iddiasıdır. Yokluklarında kafa karıştırıcı gözüken dünyayı anlaşılır kıldıkları izlenimini yaratırlar.

jadi´isimli üyeden Alıntı

Boyle bir orgut vardir evet ve isminin illuminati olma nedeni butun dunyaya yasattiklari iluzyon yuzundendir. Guclerini tamamen kontrol altinda tuttuklari finans, politika ve medyadan alirlar. Teoriye gore demokratik secimler, parlamentolar, baskanlar ...vs hepsi birer iluzyondur. Hicbir toplum ozgurce kendi yoneticilerini secemez, kaderine kendisi karar veremez. Bazi ulkelerin gelismis, bazilarinin geri kalmis olma nedeni toplumlarin kendisinden kaynaklanan bisey degildir. Bu orgut uyeleri kendi yerlesecekleri ve servetlerini bulunduracaklari ulkelerde insan haklari, demokrasi, esitlik, ozgurluk gibi kavramlari yerlestirir. Bunun sebebi kendilerini guvence altina almaktir. Bu ulkeler digerlerine gore oldukca iyi sartlara sahip olurlar. Ayni orgut uyeleri geri kalan ulkelerin ayni degerlere sahip olmasini ve ekonomik olarak gelismesini kesin bir bicimde imkansiz hale getirir. Dunyanin geri kalaninda yasam sartlari o kadar kotudur ki gelismis ulkelerin vatandaslari kendilerini cok sansli hisseder ve illuminati ile yuzlesmeyi asla istemez, mukemmel bir devlet sistemine sahip olduklarina yurekten inanirlar. Ayrica bilimsel arastirmalar da tamamen bunlarin kontrolundedir ve bugun sahip olduklari teknolojiyi yaklasik 20-30 yil sonra ticari amacla piyasaya surerler.

Link

Görüldüğü üzere jadi'nin benimsediği komplo teorisi tüm dünya tarihi dahil hemen her şeyi basitçe açıkladığı izlenimini veriyor.

• İkinci özellik, bunu insanlara çekici gelen basitlikte yapmalarıdır, zira dünyayı iyi/aydınlık ve kötü/karanlık güçler arasında keskin bir biçimde bölerek yaparlar. Tüm kötülüğü tek kaynağa dayandırırlar, komplocular ve onların işbirlikçileri.

jadi´isimli üyeden Alıntı

Aslinda bugune kadar yasanmis olan butun katliamlarin, ornegin kizilderili katliami, kolonilerde yapilan diger yerli katliamlari, kole ticareti sirasinda yasanan vahset, anadoluda ki ve bolseviklerin yaptigi ortodoks katliamlari...vs hepsi ayni cetenin isidir.

Link

• Üçüncü özellik ise komplo teorilerinin başkaları tarafından bilinmeyen ya da itibar edilmeyen gizli ve özel bilgi olarak sunma eğilimidir. Komplo teorisyenleri için kitleler beyni yıkanmış sürülerdir, ve komplo teorisyenleri sahip oldukları bilgiler sayesinde komplocuların planlarını çözdükleri ve de ifşa edebildikleri için kendileri ile gurur duydukları bir konumdadırlar.

jadi´isimli üyeden Alıntı

Boyle inanmaktan vazgecemeyen insanlarin beyni devlet tarafindan geri donusumsuz olarak yikanmis vaziyettedir.

...

Amerika hayat standartlarinin en yuksek oldugu ulke olarak pazarlanir. Gercekten de dunyanin geri kalan kismi oraya yerlesmek icin can atmaktadir. Ama bu ulke insani devlet tarafindan kasten aptallastirma politikalarina maruz kalir. Buyuk cogunlugu cok dindardir, bunu devlet yapar. Geri kalan kismi "ye, ic, s.c" hayat felsefesini benimser, beynini kullanamayan obez insanlar toplulugu haline getirilirler. Buda devletin istedigi bir sonuctur. Ama nedense sanki bu en ideal olan, ozenilesi birsey gibi algilanir. Siyonistlerin Amerikan vatandaslarini nasil kolelestirdigi ve tamamen somurdugu gorulmez. Abd vatandaslari, tc'nin nispeten zengin semtlerinde yasayan chp secmenleri gibidir. Kendilerini sansli ve ayricalikli sandiklarindan nasil istismar edildiklerini asla goremezler, gormek istemezler. Bazilarida onlara ozenir, o yuzden goremez

jadi´isimli üyeden Alıntı

Cunku beynin sistem tarafindan yikanmis

vs.

Link

jadı'nın düşüncelerinin tanımla nasıl uyuştuğunu, çeşitli din, kült ve diğer benzer marjinal grupların benimsediği görüşlerle nasıl benzeştiğini falan sanıyorum bu forumun pek çok üyesi görecektir. Bundan nasıl sonuçlar çıkarılacağı kısmını okurlara bırakıyorum.

[Profesyonel Ateist]

Jadı adlı arkadaşın durumu vahim.. PKK'yı ergenekonun kurduğunu falan iddia ediyor

Fakat içinde şüphe barındıran her yorumu komplo teorisi saymamalıyız. Bunun ayrımını yapmak lazım.

[Özgürcan]

Komplo teorisyeni, yeni teoriler de üretir. İçinde şüphe olanlar araştırır ama üretmezler, sorgularlar...

[Anima Libera]

Gecenlerde devlet kanalinda Basbaglar katliami ile ilgili bir program izlemistim. Aslinda izledim demem dogru olmaz cünkü bu tür sacmaliklarla bas etmek güc ister. Görsel medyada belirgin yerlere gelmis olan Mümtazer Türköne ve birkac hükümet yalakasi daha bu konu hakkinda görüs belirtiyordu. Resmi devlet cizgisine tam deyimiyle yüzde yüz hizmet saglayacak söylemlerden tutun, dinci-yobaz tarikati ve PKK arasinda ayrim olmadigini söyleyen ve böylece zitliklari dogrudan iliskileyip, ülke tarihinde iki önemli olayin (Madimak ve Basbaglar) ayni tayfanin eseri oldugunu kendinden emin olarak dile getiren, sorumlulugu ve sucu kolayca karsi tarafa atan basit, popülist ve milliyetci hezeyanlar bulmak hic de zor degil acikcasi. Baska birsey beklememistim acikcasi.

Peki bu teknolojinin imkanlarini kullanarak beyin yikamak degildir de nedir? Hele hele cagimizin hastaligi olan "kopyala-yapistir" zihniyeti icinde yasadigimiz, üretmeden tüketmek ve üretmeden kar elde etmek isteyen toplum böyle seylere gayet aciktir.

Görülüyor ki komplo teorileri bazen sadece üc-bes kisinin hayal mahsulünden ziyade degil, tam aksine enstitülesmis kurumlara da hizmeti ve faydasi dokunabiliyor. Hal böyle iken bu durumda hic kimsenin bundan nemalanmadigini, istifade ve cikar elde etmedigini söyleyemeyiz.

[Neva]

Global bilgi caginin en tipik takintisi.
Bu uretilen teorilere karsilik, bir de yeni, bunlari savunmaya, elemine etmeye yonelik teoriler uretiliyor. Bu arada inanilmaz bir pazar payi donuyor tabii..

Tamamiyla kotu birsey oldugunu soyleyemiz, ama toplumlar gaza gelmeye egilimli olduklarindan icten ice yeni savas projeleri, yeni dusmanlar, yeni akimlar uretilebiliyor.

[TurkceRap]

Her ne kadar Astur'un söylemek istediğini anlasam da, herşeye komplo teorisi diyerek geçmenin doğru olmadığını düşünüyorum.

Tabî konuda bahsi geçen arkadaşın fikir alış-verişi yapmakla ilgili sadece alış-verişten veriş kısmını anlar bir üslubu var, bu yüzden bahsettiğim şey Jadi rumuzlu arkadaş ve türevlerinin tarzından bağımsız.

[Astur]

Profesyonel Ateist´isimli üyeden Alıntı

Jadı adlı arkadaşın durumu vahim.. PKK'yı ergenekonun kurduğunu falan iddia ediyor

Ehehe, dünyadaki tüm kötülükleri bir avuç şeytani adama bir kere bağladın mı gerisi çorap söküğü gibi geliyor işte. Keşke inandığı kadar basit olsaydı her şey, sosyal bilimleri feshedip kafamız rahat, dünyayı çözmüş şekilde takılırdık.

Fakat içinde şüphe barındıran her yorumu komplo teorisi saymamalıyız. Bunun ayrımını yapmak lazım.

Komplo teorilerini ayırt etmemize imkân tanıyan çeşitli özellikler var zaten, ayrımı yapmak zor değil.

Anima Libera´isimli üyeden Alıntı

Görülüyor ki komplo teorileri bazen sadece üc-bes kisinin hayal mahsulünden ziyade degil, tam aksine enstitülesmis kurumlara da hizmeti ve faydasi dokunabiliyor. Hal böyle iken bu durumda hic kimsenin bundan nemalanmadigini, istifade ve cikar elde etmedigini söyleyemeyiz.

Tabii ki. Şu Wikileaks olayını hatırlıyorum da.. Ulusalcılar işlerine gelmeyen verilerle yüzleşmek yerine "Wikileaks'i ABD yaptırdı" diye durumu kurtaracak bir komplo teorisi daha yazmışlardı, aynı sevgili Neva'nın dediği gibi. Hükümet ve hükümete yakın çevreler de suçu İsrail'e atan komplo teorileri uydurmaya koyulmuşlardı.

[kharon]

Profesyonel Ateist´isimli üyeden Alıntı

Jadı adlı arkadaşın durumu vahim.. PKK'yı ergenekonun kurduğunu falan iddia ediyor

Fakat içinde şüphe barındıran her yorumu komplo teorisi saymamalıyız. Bunun ayrımını yapmak lazım.

Sn.Prof,

Jadi ergenekonu tanımamış olabilir, devlet yardımından bahsediyorsa eğer haklıdır, bunu iki tarafta inkar etmiyor zaten.

Sagılar

[jadi]

Komplo teorisinin ne oldugu hakkinda bilgi sahibi olmayanlar konuya tabiki bu acidan bakacaktir. Benim iddalaraimi yanlislayacak tekbir arguman getiremeyenler once referanslarin yazarlarinin ozel hayatlari hakkinda dedikodu yapmaya calismis, verilen dokumanlari bunlar sadece video mantigiyla curutmeyi denemis oda olmayinca bunlar sadece komplo teorisi canim diyerek son denemelerini yapmislardir.


Komplo teorisinin Cambridege sozlugundeki karsiligini yaziyorum:


Conspiracy: when people secretly plan together to do something bad or illegal

http://dictionary.cambridge.org/dict...y?q=conspiracy


Yani bu kelime Ingilizce kesinlikle Astur'un idda ettigi anlama gelmemektedir. Ortaya cikmamis gizli sakli isler demektir. Ama meselaye su acidan bakalim


Tc icerisinde Ergenekon adi verilen bir orgutten bahsediliyor. Ama bu sozcugu google da yazip arattiginizda ilk olarak cikan yuzlerce sayfada sacma sapan bilgiler iceren seyler karsiniza cikiyor. Ornegin Defne Joy'u ergenekon oldurttu, Baris Manco'ya ergenekon kalp krizi gecirtti, 17 Agustos depremini ergenekon yapti...vs gibi. Bu sekilde konu sulandiriliyor ve sanki batil inanc imaji yaratiliyor. Astur gibi sazanlar ise bu oyuna baliklama daliyor


Veya tipatip benzer iddalar tc icin one suruldugunde kabul goruyor ama abd icin oldugunda kanimiza dokunuyor. Sonrada ben yalaka diyince gucumuze gidiyor.


Bu ikisi disinda hicbir ihtimal oldugunu sanmiyorum. Cunku delil olarak one surdugum hicbirseye cevap verilmedi henuz. Sadece alakasiz konularla camur atilmaya calisildi

[jadi]

Komplo teorisinin ne oldugu hakkinda bilgi sahibi olmayanlar konuya tabiki bu acidan bakacaktir. Benim iddalaraimi yanlislayacak tekbir arguman getiremeyenler once referanslarin yazarlarinin ozel hayatlari hakkinda dedikodu yapmaya calismis, verilen dokumanlari bunlar sadece video mantigiyla curutmeyi denemis oda olmayinca bunlar sadece komplo teorisi canim diyerek son denemelerini yapmislardir.


Komplo teorisinin Cambridege sozlugundeki karsiligini yaziyorum:


Conspiracy: when people secretly plan together to do something bad or illegal

http://dictionary.cambridge.org/dict...y?q=conspiracy


Yani bu kelime Ingilizce kesinlikle Astur'un idda ettigi anlama gelmemektedir. Ortaya cikmamis gizli sakli isler demektir. Ama meselaye su acidan bakalim


Tc icerisinde Ergenekon adi verilen bir orgutten bahsediliyor. Ama bu sozcugu google da yazip arattiginizda ilk olarak cikan yuzlerce sayfada sacma sapan bilgiler iceren seyler karsiniza cikiyor. Ornegin Defne Joy'u ergenekon oldurttu, Baris Manco'ya ergenekon kalp krizi gecirtti, 17 Agustos depremini ergenekon yapti...vs gibi. Bu sekilde konu sulandiriliyor ve sanki batil inanc imaji yaratiliyor. Astur gibi sazanlar ise bu oyuna baliklama daliyor


Veya tipatip benzer iddalar tc icin one suruldugunde kabul goruyor ama abd icin oldugunda kanimiza dokunuyor. Sonrada ben yalaka diyince gucumuze gidiyor.


Bu ikisi disinda hicbir ihtimal oldugunu sanmiyorum. Cunku delil olarak one surdugum hicbirseye cevap verilmedi henuz. Sadece alakasiz konularla camur atilmaya calisildi