Neuroscience Köşesi

[Alvin]

Ben, forumda bir yazar olarak, neuroscience ile ilgili icerikleri bu baslik altinda yazacagim. Bu sayede bilgiler ve fikirler derli toplu bir baslikta olacak ve ekstra baslik acilmamis olacak. Forumda ne kadar sure kalacagimi bilmiyorum. Amacim, Turkce'ye birseyler kazandirabilmek. Insani ve insan davranisini biraz olsun anlayabilmek. Bilgi yada fikir paylasmak. Siz de yorumlarinizla destek olabilirsiniz. Paylasimlarin bazilari ceviri olacak, bazen forum uyelerinin de ilgi alanina girmesi icin kendi yorumumu ona gore katacagim. Yada daha basit bir dil ile daha anlasilir kilmaya calisacagim.



***


Apofeni Nedir?


Apofeni terimi, tipik bir psikoz semptomunu tanımlayan Alman nörolog Klaus Conrad'a atfedilir; bu durumdaki insanlar, var olmayan veriler arasinda bir cesit anlam bulma eğilimindedir.

Apofeninin halüsinasyonların ve sanrıların ortaya çıktığı psikotik durumlarda ortak bir özellik olduğu düşünülmektedir.

Ornek olarak Edip Yuksel'in 19 Mucizesi verilebilir gibime geliyor

Ancak apofeni kavramı psikotik bir durumu tanımlamanın bir yolu olarak başlamış olsa da, psikotik olmayan insanlarda da düzenli olarak ortaya çıkan bir özelliktir. Anlam ve bağlantı arayışımızda çoğumuz var olmayan temalar ararız veya gerçeklerimiz tam olarak net olmadığında bir şeyin ne anlama geldiğine dair sonuçlara varırız.

Domatesteki Allah yazisi ornekleri gibi... anlamsiz ama anlam yukluyoruz. ve kesin sonuclara variyoruz

Arkasında net bir sebep olmayan bazı olay ve olayların bizi rahatsız edebileceği fikriyle ve/veya dünyayı biraz daha anlamlı kılmak için bu şeylere anlam vererek rahatlamaya calisiyoruz. [1]


Saygilarimla

[Alvin]

Saygideger uyeler;

Bu arada ilk once neuroscience nedir, bunu tanimlayarak baslamamamiz gerekirdi. Unuttugum icin ozur dilerim




Kisaca neuroscience, Noral Bilim yada Norobilim olarak da bilinir.

Tanimlamak gerekirse:

Neuroscience, sinir sisteminin nasil gelistigini, yapisini ve ne yaptigini inceleyen bilim dalidir. Sinirbilimciler beyne ve onun davranis ve bilissel islevler uzerindeki etkisine odaklanirlar.


Wikipedia'da konuya iliskin bir makale buldum.

Wikipedia Diyor ki

Sinirbilim (diğer adıyla nörobilim veya nörobiyoloji), sinir sistemini inceleyen disiplinlerarası bir bilim dalıdır. Nöronların ve nöral devrelerin temel özelliklerini anlamayı hedefleyen bu bilim dalı, bu amaçla fizyoloji, anatomi, moleküler biyoloji, gelişim biyolojisi, sitoloji, matematiksel modelleme ve psikolojiyi birleştirir. Öğrenme, bellek, davranış, algı ve bilincin biyolojik temelinin anlaşılması Eric Kandel tarafından biyolojik bilimlerin "nihai zorluğu" olarak tanımlanmıştır.

Sinirbilimin kapsamı, zaman içinde sinir sistemini farklı ölçeklerde incelemek için kullanılan farklı yaklaşımları içerecek şekilde genişlemiştir ve sinirbilimcilerin kullandığı teknikler, nöronların moleküler ve hücresel çalışmalarından beyindeki duyusal, motor ve bilişsel görevlerin sinirsel görüntülenmesine kadar büyük ölçüde genişlemiştir.

Bu baslikta sizin de katiliminizi bekliyorum. Bu sebeple basligin ismini degistirildi.


Unutmayin, cehaleti ya BILIM ile yenecegiz yada bilim ile geriletecegiz.

Saygilarimla
Alvin

[Alvin]

Saygideger uyeler;

Beyin, bildiginiz gibi 3 ana bolume ayrilir. Biz, bu iletide bir bolumunu konu edecegiz: Forebrain yani ön beyin. Wikipedia'da nedense sadece bir kac cumle ile gecistirilmis. Zaman kisitliligindan dolayi ben de kisaca deginecegim.

Forebrain/ ön beyin

Beyin uc ana kategoriye ayrilabilir: on beyin, orta beyin ve hind brain

Serebral korteksin iki yarim kuresi, beynin en buyuk kismi olan on beynin bir parcasidir. On beyin, serebral korteksi ve korteksin altinda yer alan (subkortikal yapilar olarak adlandirilan) bir dizi baska yapi icerir: talamus, hipotalamus, hipofiz bezi ve limbik sistem (zamanla bu yapilar hakkinda ayrintili konusacagiz).

Beynin dis yuzeyi olan serebral korteks, bilinc, dusunce, duygu, muhakeme, dil ve hafiza gibi daha ust duzey sureclerle iliskilidir.

Her serebral hemisfer yada kure, her biri farkli islevlerle iliskili dort lob'a bolunebilir.

Diger bolumlere de kisa notlar seklinde daha sonra yazacagim.


Saygilarimla

[Alvin]

Insanlar Tamamen Sag veya Sol Beyinli Degildir

Gercek bir beynin sagittal perspektifinden gorunusu

Insanlarin bazen kendilerini sol beyinli veya sag beyinli olarak tanimladigini duydunuz mu? Bu fikir, insanlarin ya sag ya da sol beyin yarikureleri tarafindan yonetildigi seklindeki populer dusunceden kaynaklanmaktadir. Bu fikre gore, "sag beyinli" insanlarin daha yaratici ve ifade edici olduguna inanilirken, "sol beyinli" kisilerin daha analitik ve mantikli olarak konumlandirildigi dusunulmektedir.

Uzmanlar, beyin islevinin yanallastigini kabul etse de (yani, belirli turdeki gorevler ve dusunme, beynin belirli bir bolgesiyle daha fazla iliskili olma egilimindedir), hic kimse tamamen sag beyinli veya sol beyinli degildir.

Baska bir ifade ile sag beyinli ve sol beyinli oldugumuz fikri bir efsanedir. Hepimizin farkli kisilikleri ve yetenekleri oldugu acik olsa da, bu farkliliklarin beynin bir yarisinin diger yarisi uzerindeki hakimiyetiyle aciklanabilecegine inanmak icin hicbir neden yok. [*]



Not: Yukaridaki beyin kesiti The University of Utah School of Medicine resmi sitesinden alinmistir.


Saygilarimla
Alvin
.

[Alvin]

Bu kisa iletide Hind brain ve Mid brain hakkinda bilgi vermek istiyorum.

Hind Brain ( Arka beyin) ve Mid-Brain (orta brain) Nedir?

Orta beyin ve arka beyin birlikte beyin sapini olusturur. Orta beyin veya mezensefalon, beyin sapinin arka beyin ile on beyni birbirine baglayan kismidir. Beynin bu bolgesi, motor fonksiyonun yani sira isitsel ve gorsel tepkilerde yer alir.

Arka beyin omurilikten uzanir ve metensefalon ve miyelensefalondan olusur. Metensefalon, pons ve beyincik gibi yapilari icerir. Bu bolgeler denge ve dengenin korunmasina, hareket koordinasyonuna ve duyusal bilginin iletilmesine yardimci olur. Miyelensefalon, solunum, kalp hizi ve sindirim gibi otonomik islevlerin kontrolunden sorumlu olan medulla oblongata'dan olusur.

Gri ve Beyaz Madde Nedir?

Gri ve beyaz madde, merkezi sinir sisteminin iki farkli bolgesidir. Beyinde, gri madde daha koyu olan dis kismi, beyaz madde ise alttaki daha acik olan ic kismi ifade eder. Omurilikte bu sira tersine cevrilir: Beyaz madde disarida, gri madde ise iceride yer alir.




Soldaki Spinal Cord yani omurliliktir. ....Sagdaki gorsel ise beyindir.

Gri madde esas olarak noron somalarindan (yuvarlak merkezi hucre govdeleri) olusur ve beyaz madde cogunlukla miyelin (koruyucu bir kaplama) ile sarilmis aksonlardan (noronlari birbirine baglayan uzun govdeler) olusur. Noron parcalarinin farkli bilesimi, ikisinin belirli taramalarda ayri golgeler olarak gorunmesinin nedenidir.



Her bolge farkli bir role hizmet eder. Beyaz kisim bu bilgiyi sinir sisteminin diger bolumlerine iletirken, gri madde oncelikle bilgilerin islenmesinden ve yorumlanmasindan sorumludur.

Peki Beyin Nasil Calisir?

Beyin vucuttaki kimyasal ve elektrik sinyallerini gonderir ve alir. Farkli sinyaller farkli surecleri kontrol eder ve beyniniz her birini yorumlar. Ornegin bazilari sizi yorgun hissettirirken, digerleri size aci hissettirir.

Bazi mesajlar beyinde tutulurken, digerleri omurga yoluyla ve vucudun genis sinir agi uzerinden uzak ekstremitelere iletilir. Bunu yapmak icin, merkezi sinir sistemi milyarlarca noronu (sinir hucresi) kulanir.

Brainstem Nedir?

Beyin sapi (beynin ortasi), beyin ile omuriligi birbirine baglar. Beyin sapi orta beyin, pons ve medulla icerir.

Orta beyin.

Orta beyin (veya mezensefalon), bir dizi farkli noron kumesi (cekirdek ve kollikuli), noral yollar ve diger yapilar iceren cok karmasik bir yapidir. Bu ozellikler, isitme ve hareketten yanitlari ve cevresel degisiklikleri hesaplamaya kadar cesitli islevleri kolaylastirir. Orta beyin ayrica Parkinson hastaligindan etkilenen, dopamin noronlari acisindan zengin bir bolge olan ve hareket ve koordinasyonu saglayan bazal ganglionlarin bir parcasi olan substantia nigra'yi da icerir.

Pons.

Pons, gozyasi uretimi, cigneme, goz kirpma, odaklanma, gorus, denge, isitme ve yuz ifadesi gibi bir dizi faaliyeti mumkun kilan 12 kafa sinirinden dordunun kaynagidir. Adini Latince "kopru" kelimesinden alan pons, orta beyin ile medulla arasindaki baglantidir.

Medulla.

Beyin sapinin alt kisminda medulla, beynin omurilikle birlestigi yerdir. Medulla hayatta kalmak icin gereklidir. Medulla'nin islevleri, kalp ritmi, nefes alma, kan akisi ve oksijen ve karbondioksit seviyeleri dahil olmak uzere bircok bedensel aktiviteyi duzenler. Medulla hapsirma, kusma, oksurme ve yutkunma gibi refleksif aktiviteler uretir.

Omurilik

medullanin altindan ve kafatasinin altindaki buyuk bir acikliktan uzanir. Omurlar tarafindan desteklenen omurilik, beyne ve vucudun geri kalanina gelen ve giden mesajlari tasir.


[1]; [2]; [3]

[Alvin]

Saygideger uyeler;

OCD yani obsessive-compulsive disorder [Ing]/Obsesif kompulsif bozukluk [Tr] ile ilgili bir yazi yazacaktim. Fakat once size bir soru sormak istedim.

Aramizda OCD / OKB deneyimi yasayan biri var midir? Var ise hangi tedavi yontemlerini denemistir? Nasil bir sonuc almistir? Deneyiminizi paylasmak cok onemlidir. Bu, gercekten de cok acili bir rahatsizliktir. Hem bireye hem cevresine yonelik.

Obsesif kompulsif bozukluk nedir?

OKB, obsesyon adi verilen takintili dusunce, fikir ve durtuler ile kompulsiyon adi verilen yineleyici davranislar ve zihinsel eylemlerden olusan bir ruhsal hastaliktir.

Iki temele dayanir:


Obsesyon

Kisinin zihnine girmesine engel olamadigi, zihninden uzaklastiramadigi dusunce, fikir ve durtulerdir. Kisinin istegi disinda gelirler, kisi tarafindan mantikdisi olarak degerlendirilirler ve yogun sikinti ve huzursuzluga yani anksiyeteye neden olurlar.

Takintili dusunce son derece rahatsizlik yaratabilir. Ornegin sevdiginiz birini oldurme yada zarar verme dusuncesi her an surekli olarak gelebilir. Sizde boyle bir istek ve arzu yoktur fakat bu rahatsiz eden dusunceyi kontrol edemezsinizdir. Bu sebeple nasil boyle korkunc seyler aklima geliyor diye uzulur ve pismanlik duyarsiniz. Yani bunu takinti yaparsiniz. Dikkat ederseniz, boyle bir arzu yoktur dedim. Bu korkunc fikir kontrolsuzce geliyor ve sizi sikintiya dusuruyor. Ornegin bicak korkusu en belirgin orneklerden biridir. ( Yani birine - esinize, cocugunuza, bebeginize, arkadasiniza vs.- zarar verme dusuncesi)

Benim ailemde 2 kiside bu rahatsizlik belirdi. Cok sancili bir surectir.

Kompulsiyon

Obsesyonlarin neden oldugu yogun sikinti ve huzursuzlugu azaltmak ya da ortadan kaldirmak uzere yapilan yineleyici davranis ve zihinsel eylemlerdir.


Bir kac link vermeye calisacagim

• https://www.acibadem.com.tr/ilgi-ala...-bozukluk-okb/
• https://www.medicalpark.com.tr/obses...zukluk/hg-1867
• https://psikiyatri.org.tr/halka-yone...ulsif-bozukluk
• https://tr.wikipedia.org/wiki/Obsesi...ulsif_bozukluk

Saygilarimla
A.

[Alvin]

Saygideger arkadaslar;

Bugun degisik bir sey yapalim, ne dersiniz? Uyusturucu maddelerden bahsedelim biraz. Bugun agirlikli olarak LSD'den bahsedelim. Katilim olursa, diger uyusturuculara da giris yapariz. Su ana kadar bir katilim olmadi basliga. Ben, neuroscience ile ilgili konulari aklima estikce, zamanim, enerjim ve motivasyonum oldukca anlatmaya calisacagim. Siz, de ilgi alaniniza girdiginde goruslerinizi, fikrinizi, varsa deneyiminizi paylasirsaniz daha interaktif bir paylasim olur.

Baslayalim.

Halusinojenik Ilaclar

Oncelikle nelerdir bunlar? Asagiya bir kac ornek vereyim:

• LSD (liserjik asit dietilamid)
• – Meskalin (kaynagi kaktus - peyote)
• – Psilosibin ("mantarlar")
• – Ketamin ("Special K" olarak taniniyor Amerika'da)
• – PCP ("Angel Dust")
• – MDMA (Ecstasy - Amerika'da "Molly" deniyor. Turkiye'de 'seker')
• – DMT (dimetiltriptamin)
• – Salvinorin A (nane tipi bitki)

Yukarida Meskalin'in asil kaynagi olan bitkiyi [Peyote] gormektesiniz. Cok sirin gorunuyor degil mi! Halbu ki beyni s.ker atar.

Sekilleri nelerdir?

Sekilsel olarak cok cesitlidir.
• Kuru bir kâgit seklinde olabilir.

Kuru bir kagidin emilmesi seklinde kullanilir. Bunlar duz veya cesitli baskili, resimli olabilir hatta karikaturler veya mozaik desenler seklinde de gorulmustur. Sadece kagit midir? Degildir. Jel yada jelibon seklinde olanlar da vardir.

Bu konularda yaraticilardir. Cesitli sekil ve dizaynda olabilir.

Ilacin (Drugs: ilac/uyusturucu. Ben psiko-Farmakolojinin dilinden ilac diyecegim ama siz okuyucular uyusturucu anlayabilirsiniz.) vucut icine alimi genelde oraldir.

Oral uygulama hizli emilime yol acar

• 30-90 dakika arasi etkiye sahiptir.
• Kan-beyin bariyerini kolayca gecer.
• Karacigerde yogun metabolizma yasanir - ilacin sadece %1'i beyne ulasir.
• Sindirim sistemi yoluyla atilim gerceklesir.
• Cesitli "Asamalari" vardir. Bunlar 4 Asama seklinde olur - baslangic, yukselme, zirve, "dusme", yada "dusus" denir.

Bu video yararli olabilir. Ayrica istege bagli Turkce altyazisi da mevcuttur.

Neuro-Farmakolojik acidan nasildir?



Aslinda henuz merkezi sinir sistemindeki kismi hala her seyiyle anlasilamamistir.

Periferik Sinir sistemi [PNS]: 5-HT reseptorlerini bloke eder. Yani engeller.
Merkezi sinir sistemi [CNS]: bazi 5-HT reseptorlerinde bir tur kismi agonisttir. Aktive eder.


Halusinojenik etkiye dahil olan 3 beyin bolgesi vardir. Bunlar asagida yazdigim gibidir:

1. Locus Coeruleus (LC) (pons olarak, norepinefrin uretimi)
2. Korteks (Serebral Korteks)
3. Raphe cekirdekleri - orta beyin ve pons - serotonin icerir.

LSD beyinde hem asiri derecede hem de normal olmayan aktivite yaratir. LSD beyin icin iyi degildir

Biraz subjektif ve objektif etkilerinden bahsedebiliriz. Ilk olarak, Halusinojenik etkiler:

• apcanli gorsel goruntuler seklindedir.
• algisal deneyimde anomali seklinde derin carpitmalar yasanir.
• fantastik bir etkisi vardir (canli algisal deneyimler).
• Renk, desen, hareketteki karmasik bozulmalar; sesler veya muzik duyulabilir.

Beden uzerindeki objektif etkiler de vardir. Yani distan gozlemlenen etkiler. En yaygini, goz bebeklerinin genislemesi, mide bulantisi, artan vucut isisi, artan kalp hizi ve tansiyon, ve bas donmesi. Ayrica kisa sureli hafizayi bozar ve problem cozmeyi, muhakeme yeteneklerini olumsuz etkiler.

Zararli etkileri var midir?

Evet elbette vardir. Ornegin bagimlilik yapma potansiyelinin goreceli olmasina ragmen fakat yine de ciddi sorunlara neden oldugu gozlemlenmistir. Biyolojik, psikolojik ve sosyal yonten siker atar. Ustelik toksittir. Ayrica, kullanici, ilacin etkilerine yanit olarak akut kaygi veya panik tepkisi yasar. Flashback denilen fenomen de yasanir. Ustelik, halusinojen kullaniminin birakilmasinin ardindan, halusinojen etkisinde yasanan bir veya daha fazla algisal semptomun yeniden yasanmasi gorulebilir.


Ketamine ve PCP'den de bahsedelim.

Farmakokinetik ve doz acisindan;

• PCP: genelde oraldir.
• Ketamin: enjeksiyon, agizdan alinir.
• Etkileri: 10-90 dakika, yada tumuyle bir kac saat.
• Vucut yagina emilim gerceklesir ve bu da etki seviyesinin dusmesine neden olur.
• Dusuk seviyeler birkac hafta devam edebilir. Vucut yagina emilim yaptigi icin, bir kac hafta oradan sizinti yapar.
• Oral alindiginda: ilk gecis metabolizmasi soz konusudur.

Yukarida A.mi ve G.Tu dagitmis olan bir abimiz gorulmektedir. Ibret olsun diye koydum. Bozulma sadece biyolojik degil, hayatinin her alanindadir.

Dopamine (DA) Serotonin (5-HT) Acetylcholine (ACh) Histamine Norepinephrine (NE). Neurohormones gibi neurotransmitterleri yapisal olarak etkiler, bozar, degistirir.

Psikotik davranis: Sizofreninin bir parcasi olarak gorulEN katatoni gozlemlenmistir, manik uyarilmaya, ani ruh hali degisikliklerine (gulme/aglama), oryantasyon bozuklugu, karisik ve sanrili dusuncelere, salya akitmaya, tekrarlayan eylemlere ve hafizada bozukluklara neden olur.


Daha fazla uzatmak istemedim. Ilgi duyan olursa daha fazla yazabilirim.

Kaynak, bu sefer kaynak benim. Ilerleyen zamanda ek makale seklinde kaynak ekleyebilirim.


Saygilarimla
A.

[marcos]

Güzel çalışma beyinin işlevi insanın merakını cezbeden bir konu.Benimde merakımı çeken hacmi, gramajı, sinir sayısı gibi belli bir miktar içeren sınırlı ve başlangıcı sonu olan beyinin sonsuz ve sınırsız olanı idrak edebilmesi.