Muhammed'e Göre "Muhammed"

[Neva]

(...) Fakat (Muhammed), ahlak ve yaratılış bakımından insanlara karşı üstünlüğünü biraz daha pekiştirebilmek hevesiyle kendisini Tanrı'nın ilk yarattığı Adem'le kıyaslardı. Örneğin "İnsanlar içinde Adem Aleyhisselam'a en çok benzeyen benim" der(68) ve "Ben Kıyamet gününde de Ademoğullarının efendisiyim" diye eklerdi. Ayrıca da "Ben Adem çocuklarının en ulu (olanıyım)..." diye bir ekleme daha yapardı. Bununla da yetinmez, bir de kendisinin Adem'den önce yaratılıp, evrenin (kainatın) başlangıcı olduğunu anlatmak üzere "Adem henüz su ile toprak arasındayken, ben Nebi (peygamber) idim..." derdi. Böylece insanlığın kendisi ile başladığını ve "Varlığın en mükemmel örneği" olduğunu söylerdi. Onun bu sözlerini ciddiye alan İslam yazarları, "(Muhammed) Rabbına olan delilin ilkidir (ve bütün varlıkların) özü ve hülasası olmuştur" şeklindeki görüşlere sarılmakta birbirleriyle yarışmışlardır. Örneğin Muhyiddin-i Arabi, ünlü Fusus ül-Hikem adlı kitabında aynen şöyle der:

"...iş onunla (Muhammed'le) başladı ve onunla sona erdi. Adem henüz su ile toprak arasındayken o Nebi idi. Sonra unsur haline çıkmasıyla da Nebilerin sonuncusu oldu"(69)

Yine aynı şekilde İmam Gazali, Muhammed'in adının Tevrat'ta yazılı olduğunu ve Tanrı'nın onu, daha henüz "resul" seçmeden önce, en "seçkin" (tercihli) kulu bildiğini söyleyerek şöyle der:

"Allahü Teala onu peygamber olarak göndermeden önce Tevrat'ın birinci satırında vasıflayarak: -'Muhammed Resulum ve tercih ettiğim kulumdur'- buyurdu."(70)

Hemen belirtelim ki, Tevrat'ın ne birinci satırında ve ne de tümünde, Tanrı'nın Muhammed hakkında böyle bir şey söylediği yazılı değildir. Konuyu ilerideki bölümlerde ayrıca ele alacağız.

Yine bunun gibi Muhammed, ahlaken ve yaratılış itibariyle bütün insanlara üstün ve örnek olduğunu anlatmak için, bir yandan kendisinin Adem'e en çok benzeyen bir kimse olduğunu belirtirken, diğer yandan da bütün peygamberler içerisinde en çok İbrahim'e benzediğini, İbrahim'in de kendisine benzediğini söyleyerek övünür, şöyle derdi:

"İnsanlar içinde Adem Aleyhisselam'a en çok benzeyen benim. Gerek ahlak ve gerek yaradılış bakımından da bana en çok benzeyen İbrahim aleyhisselam'dır."(71)

Oysa ilerideki bölümlerde göreceğimiz gibi, Adem, Tanrı yasaklarını çiğnemek nedeniyle Tanrı tarafından cennetten kovulmuştur; İbrahim ise yalan söylemek (örneğin karısı Sara'yı, kız kardeşi olarak tanıtmak) suretiyle iş görmüş olan bir kimsedir. Şu durumda Adem'e en fazla benzer olmanın, ya da İbrahim ile aynı ahlak yapısında bulunmanın ne kerte övünme vesilesi olacağını anlamak kolay olmuyor.

Öte yandan Taberani'nin Cabir'den ve ayrıca İbn Abbas'tan rivayetine göre Muhammed, yeryüzünde olduğu gibi mahşerde de insanların efendisi olacağını söylemiş ve bu konuda Tanrı'nın Cebrail'e şöyle dediğini bildirmiştir:

"Habibimi (Muhammed'i) müjdele: ümmeti hakkında ben onu perişan etmem. Yine onu müjdele ki; Kıyamet günü mezarından ilk kalkacak olan o, mahşer halkının efendisi yine o'dur. O ve onun ümmeti cennete girmeden başkaları giremez."(72)

Rivayete göre, güya Muhammed ölüm döşeğindeyken Tanrı'ya: "(Ey Tanrım!) Benden sonra ümmetim için kim var?" diye sormuş ve onun bu sorusu üzerine Tanrı, Cebrail'e yukarıdaki yanıtı vermiş ve bunu Muhammed'e bildirmesini emretmiştir. Ve yine rivayete göre Muhammed, Tanrı'nın bu sözleri üzerine: "İşte şimdi gönlüm rahat etti" demiştir.(73) Dikkat edileceği gibi, Tanrı'nın bu şekilde konuştuğunu söylerken Muhammed, kendisini mahşer halkının "efendisi" olarak göstermek yanında, bir de kendi ümmetine Tanrı'nın inayetlerini sağlıyormuş görünümü içerisindedir ve kuşkusuz ki, bu ona biraz daha övünme mutluluğu vermiştir.

Muhammed'in söylemesine göre, Tanrı, gökyüzünde muhteşem saraylar hazırlamıştır ve bu sarayları Muhammed için hazırladığını Cibril aracılığıyla bildirmiştir. Güya Cibril, "Ya Muhammed, başını yukarı kaldır!" demiş, Muhammed de başını kaldırmış ve yukarıda beyaz bayrak misali bir bulut görmüş ve bunun üzerine melekler kendisine şöyle seslenmişlerdir: "(Ey Muhammed!) İşte burası senin makamındır".

Yine güya bu sesleniş üzerine Muhammed, bu muhteşem "makama" bir an önce gitmek için: "Beni bırakınız, şu makamıma gideyim" demiş, fakat melekler ona: "Hayır (olmaz) senin tamamlamadığın baki ömrün vardır. Onu ne vakit tamamlarsan o zaman menziline gelirsin" diye engel olmuşlardır.(74)

Söylemeye gerek yoktur ki, kendisini böylesine yüce kertede gören bir kimse, kendisine baş eğdirtmek istediği insanların tutum ve davranışlarını, bu doğrultudaki görgü kurallarına bağlayacaktır. Nitekim Muhammed, kendisine baş eğmenin Tanrı'ya baş eğmek demek olduğuna, ya da müminlerin kendisine salavat getirmeleri gerektiğine dair hükümlerden tutunuz da, kendisine "ubudiyet" etmelerine (gözü kapalı baş eğmelerine) ve her hususta saygınlık göstermelerine varıncaya kadar, her türlü tutum ve davranışı kurallara bağlamıştır. Hem de öylesine ki, kendi önünde yüksek sesle konuşulmasını ya da önüne geçilmesini, kendisine karşı saygısızlık ya da kendisini ezaya sokan şeyler olarak tanımlamıştır. (...)

İlhan Arsel, Muhammed'e Göre "Muhammed", Kaynak Yayınları: 316, Kasım 2000, ISBN: 975-343-312-3, s.52-55

_____________________
(68) İmam Gazali, İhyau..., c.II, s.899
(69) Bkz: Muhyiddin-i Arabi, Fusus ül-Hikem, İstanbul Kitabevi, İstanbul, 1981, 5. basım, s.226
(70) İmam Gazali, a.g.e., 1975, c.II, s.879
(71) İmam Gazali, a.g.e., c.II, s.899
(72) Taberani'nin bu rivayeti için bkz. Gazali, a.g.e., 1975, c.IV, s.839
(73) İbid.
(74) Semüre İbn-i Cündeb'in rivayeti olan bu hadis için bkz. Sahih-i..., c.IV, s.595 vd., Hadis No: 681


*Baslik Erdem Alaca tarafindan bolume kazandirilmistir.